Wypadki przy pracy i choroby zawodowe - Dodatek nr 6 do Ubezpieczeń i Prawa Pracy nr 6 (336) z dnia 10.03.2013

Świadczenie rehabilitacyjne i zasiłek wyrównawczy

Świadczenie rehabilitacyjne

Wysokość świadczenia rehabilitacyjnego z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową wynosi 100% podstawy wymiaru zasiłku chorobowego. Przysługuje ono ubezpieczonemu, który po wyczerpaniu okresu płatności zasiłku chorobowego (tj. 182 dni) jest nadal niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie zdolności do pracy. Świadczenie rehabilitacyjne przysługuje przez okres niezbędny do przywrócenia zdolności do pracy, nie dłużej jednak niż przez 12 miesięcy. O uprawnieniu do świadczenia rehabilitacyjnego orzeka lekarz orzecznik ZUS. Od orzeczenia lekarza orzecznika ubezpieczonemu przysługuje prawo wniesienia sprzeciwu do komisji lekarskiej ZUS, natomiast Prezes ZUS może zgłosić zarzut wadliwości tego orzeczenia. Orzeczenie lekarza orzecznika, od którego nie wniesiono sprzeciwu lub, co do którego nie wniesiono zarzutu wadliwości, albo orzeczenie komisji lekarskiej ZUS stanowi podstawę do wydania przez ZUS decyzji w sprawie świadczenia. Świadczenie rehabilitacyjne nie przysługuje osobie uprawnionej do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, zasiłku dla bezrobotnych, zasiłku przedemerytalnego lub do świadczenia przedemerytalnego.

Dla celów obliczenia świadczenia rehabilitacyjnego podstawa wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego bezpośrednio przed przyznaniem prawa do świadczenia podlega waloryzacji. Jeżeli pierwszy dzień okresu, na który przyznano świadczenie rehabilitacyjne (w praktyce jest to 183 dzień niezdolności do pracy), przypada:

• w I kwartale kalendarzowym danego roku, podstawa wymiaru zasiłku chorobowego przyjęta do obliczenia tego świadczenia ulega podwyższeniu o procent wzrostu przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłaszanego dla celów emerytalnych w III kwartale w stosunku do I kwartału ubiegłego roku kalendarzowego,
   
• w II kwartale kalendarzowym danego roku, podstawa wymiaru zasiłku chorobowego przyjęta do obliczenia tego świadczenia ulega podwyższeniu o procent wzrostu przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłaszanego dla celów emerytalnych w IV kwartale w stosunku do II kwartału ubiegłego roku kalendarzowego,
   
• w III kwartale kalendarzowym danego roku, podstawa wymiaru zasiłku chorobowego przyjęta do obliczenia tego świadczenia ulega podwyższeniu o procent wzrostu przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłaszanego dla celów emerytalnych w I kwartale tego roku kalendarzowego w stosunku do III kwartału ubiegłego roku kalendarzowego,
   
• w IV kwartale kalendarzowym danego roku, podstawa wymiaru zasiłku chorobowego przyjęta do obliczenia tego świadczenia ulega podwyższeniu o procent wzrostu przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłaszanego dla celów emerytalnych w II kwartale tego roku kalendarzowego w stosunku do IV kwartału ubiegłego roku kalendarzowego.

Wskaźnik waloryzacji ogłasza Prezes ZUS w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski", w terminie do ostatniego dnia każdego kwartału kalendarzowego.

Zasiłek wyrównawczy

Prawo do zasiłku wyrównawczego przysługuje ubezpieczonemu pracownikowi, którego wynagrodzenie uległo obniżeniu wskutek stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. Ustawa wypadkowa nie reguluje zasad wypłaty zasiłku wyrównawczego, dlatego w tym zakresie należy kierować się przepisami ustawy zasiłkowej. Zasiłek wyrównawczy z ubezpieczenia chorobowego przysługuje ubezpieczonemu pracownikowi ze zmniejszoną sprawnością do pracy wskutek stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. W ustawie wypadkowej nie ma mowy o zmniejszeniu sprawności do pracy, ale o obniżeniu wynagrodzenia wskutek stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. Można zatem przyjąć, że obniżone wynagrodzenie jako przesłanka nabycia prawa do zasiłku wyrównawczego z ubezpieczenia wypadkowego może pozostawać w związku z takimi okolicznościami jak np. przeniesienie do innej pracy z obniżonym wynagrodzeniem, przekwalifikowanie, zmniejszona możliwość wykonywania normy na dotychczasowym stanowisku pracy.

W myśl przepisów ustawy zasiłkowej, o potrzebie przeprowadzenia rehabilitacji zawodowej orzeka wojewódzki ośrodek medycyny pracy lub lekarz orzecznik ZUS. Od orzeczenia lekarza orzecznika ubezpieczonemu przysługuje prawo wniesienia sprzeciwu do komisji lekarskiej ZUS w terminie i na zasadach przewidzianych w przepisach o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Również Prezes ZUS może w ww. terminie wnieść zarzut wadliwości orzeczenia lekarza orzecznika. Zasiłek wyrównawczy przysługuje przez okres rehabilitacji zawodowej, z tym że prawo do zasiłku ustaje:

• z dniem zakończenia rehabilitacji zawodowej i przesunięcia do innej pracy, nie później jednak niż po 24 miesiącach od dnia, w którym pracownik podjął rehabilitację,
   
• jeżeli z uwagi na stan zdrowia pracownika rehabilitacja zawodowa stała się niecelowa.

Przy czym o okolicznościach tych orzeka lekarz orzecznik ZUS.

Zasiłek wyrównawczy stanowi różnicę między przeciętnym miesięcznym wynagrodzeniem ustalonym na zasadach dotyczących ustalania podstawy wymiaru zasiłku chorobowego (tj. przeciętnym miesięcznym wynagrodzeniem osiągniętym w okresie 12 miesięcy przed rehabilitacją), a miesięcznym wynagrodzeniem osiągniętym za pracę w warunkach rehabilitacji zawodowej. Jeżeli pracownik przepracował tylko część miesiąca wskutek nieobecności w pracy z przyczyn usprawiedliwionych (np. choroba, opieka, urlop macierzyński), zasiłek wyrównawczy za ten miesiąc przysługuje w wysokości różnicy między przeciętnym miesięcznym wynagrodzeniem, ustalonym według zasad obowiązujących przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego, zmniejszonym o jedną trzydziestą część za każdy dzień tej nieobecności, a wynagrodzeniem osiągniętym w tym miesiącu.

Zasiłek wyrównawczy nie przysługuje pracownikowi uprawnionemu do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy.