Gazeta Podatkowa nr 45 (1086) z dnia 5.06.2014

Zasiłek dla bezrobotnych a zwolnienie ze składki na Fundusz Pracy

Mam 62 lata i prowadzę działalność gospodarczą, od której odprowadzam składki na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne i Fundusz Pracy. Czy jeżeli przestanę opłacać składkę na Fundusz Pracy (z uwagi na ukończenie 60 lat) i w okresie późniejszym zakończę działalność oraz zarejestruję się w urzędzie pracy, to otrzymam zasiłek dla bezrobotnych?

Generalnie osoba prowadząca działalność gospodarczą, podlegająca z tego tytułu obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalno-rentowym, której podstawa wymiaru składek na te ubezpieczenia w przeliczeniu na okres miesiąca wynosi co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę, opłaca za siebie składkę na Fundusz Pracy (FP). Obowiązku opłacania składki na FP nie mają jednak osoby, które osiągnęły wiek wynoszący odpowiednio co najmniej 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn. Takie zwolnienie wynika z art. 104b ust. 2 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2013 r. poz. 674 ze zm.).

W pytaniu Czytelnik podał, że mając 62 lata opłaca za siebie składkę na FP z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej. Należy zaznaczyć, iż z uwagi na zwolnienie z obowiązku opłacania składek na FP ze względu na wiek, takie postępowanie jest niewłaściwe. Czytelnik nie ma bowiem obowiązku opłacania za siebie składki na FP od momentu, kiedy ukończył 60 lat. Powstała więc u niego nadpłata składki na ten Fundusz. W tym przypadku - jeśli nie ma żadnych zaległości składkowych w ZUS - powinien wystąpić do tego organu o zwrot nadpłaconej składki bądź zwrócić się o zaliczenie nadpłaty na poczet bieżących lub przyszłych zobowiązań na inne fundusze ubezpieczeniowe.

Przedsiębiorca nie opłaca za siebie składki na FP, jeśli ukończył odpowiednio co najmniej 55 lat w przypadku kobiety i 60 lat w przypadku mężczyzny.

Jednym z podstawowych warunków przyznania zasiłku dla bezrobotnych jest opłacanie składki na Fundusz Pracy od podstawy równej co najmniej minimalnemu wynagrodzeniu za pracę. Okres opłacania wspomnianej składki musi obejmować co najmniej 365 dni w okresie 18 miesięcy liczonych wstecz od daty zarejestrowania się w powiatowym urzędzie pracy (art. 71 ust. 1 pkt 2 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy). Do wspomnianego w przywołanym przepisie okresu nie zalicza się przy tym okresów urlopów bezpłatnych trwających łącznie dłużej niż 30 dni.

Wymóg opłacania składki na FP wymaganym przez art. 71 ust. 1 pkt 2 ustawy nie jest jednak bezwzględny - przepisy tej ustawy przewidują od niego wyłączenia. Dotyczą one osób, za które w ustalonym przez przepisy okresie zatrudnienia pracodawca nie opłacał składki na Fundusz Pracy z uwagi na przysługujące mu w tym zakresie zwolnienie. Chodzi tu o pracowników:

• którzy ukończyli 55 lat (kobiety) i 60 lat (mężczyźni),
   
• powracających z urlopów macierzyńskich (podstawowego, dodatkowego, na prawach urlopu macierzyńskiego), z urlopu rodzicielskiego lub wychowawczego (okres zwolnienia wynosi 36 miesięcy),
   
• którzy zostali zatrudnieni po ukończeniu 50. roku życia, pod warunkiem, że przed podjęciem zatrudnienia przez okres 30 dni pozostawali w ewidencji osób bezrobotnych (okres zwolnienia wynosi 12 miesięcy),
   
• skierowanych przez urząd pracy, którzy nie ukończyli 30. roku życia (okres zwolnienia wynosi 12 miesięcy) - zwolnienie z opłacania składki na FP za te osoby obowiązuje od 27 maja 2014 r.,
   
• o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, zatrudnionych przez przedsiębiorców Polskiego Związku Głuchych i Polskiego Związku Niewidomych, Związku Ociemniałych Żołnierzy RP, przez Towarzystwo Opieki nad Ociemniałymi, Zakład Opieki dla Niewidomych w Laskach oraz przez zakłady aktywności zawodowej.

Nieopłacanie składki na Fundusz Pracy za wskazanych powyżej pracowników nie skutkuje pozbawieniem ich prawa do zasiłku dla bezrobotnych. Wynika to z przepisów art. 71 ust. 1 pkt 2 lit. a) w związku z art. 104a-105 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.

Na temat zasiłku dla przedsiębiorców nieopłacających składek na FP z racji wieku pisaliśmy też w Gazecie Podatkowej nr 38 z br.

Od 27 maja 2014 r. analogicznie jeżeli chodzi o prawo do zasiłku przedstawia się sytuacja osoby bezrobotnej, która przed zarejestrowaniem w urzędzie pracy prowadziła działalność gospodarczą i przestała opłacać składkę na FP z uwagi na ukończenie odpowiednio 55. lub 60. roku życia. Do wskazanej daty fakt ten generalnie pozbawiał takie osoby prawa do wspomnianego zasiłku. Na mocy znowelizowanego art. 71 ust. 1 pkt 2 lit. d) ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (nowelizację tę opublikowano w Dz. U. z 2014 r. poz. 598) takie osoby, mimo nieopłacania składki na FP, będą mogły otrzymać zasiłek dla bezrobotnych.