Gazeta Podatkowa nr 87 (1858) z dnia 2.11.2021

Nowy okres zasiłkowy bez wzrostu wysokości świadczeń rodzinnych

Z dniem 1 listopada 2021 r. rozpoczął się nowy 12-miesięczny okres zasiłkowy, na jaki przyznawane są świadczenia rodzinne, do których prawo uzależnione jest od spełnienia kryterium dochodowego. W tym roku istniała szansa na zwiększenie wysokości zarówno określonych przez ustawodawcę progów dochodowych, jak i samych świadczeń. Niestety rząd zdecydował, że wszystkie te wartości pozostaną na niezmienionym poziomie.

Koszyk świadczeń

Do świadczeń rodzinnych zaliczają się w głównej mierze:

• zasiłek rodzinny oraz dodatki do zasiłku rodzinnego,
• jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka, zwana becikowym,
• świadczenia opiekuńcze, tj.:
• zasiłek pielęgnacyjny,
• specjalny zasiłek opiekuńczy,
• świadczenie pielęgnacyjne oraz
• świadczenie rodzicielskie.

Szczegółowe warunki ich przyznawania zostały określone odpowiednio w rozdziałach 2-3a ustawy o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2020 r. poz. 111 ze zm.).

Z kryterium dochodowym

Jednym z warunków uzyskania prawa do zasiłku rodzinnego, a tym samym i dodatków do tego świadczenia, becikowego oraz specjalnego zasiłku opiekuńczego, jest spełnienie kryterium dochodowego. Dlatego też świadczenia te przyznawane są na okres zasiłkowy lub w okresie zasiłkowym, obejmującym okres od 1 listopada do 31 października następnego roku kalendarzowego, na jaki ustala się prawo do świadczeń rodzinnych.

Limity dochodu zostały zróżnicowane w zależności od rodzaju świadczenia oraz faktu, czy członkiem rodziny jest dziecko legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełnosprawności (patrz: Tabela 1).

Przy czym, w sytuacji przekroczenia określonego progu dochodowego w przypadku:

• zasiłku rodzinnego i dodatków - zastosowanie może mieć tzw. zasada złotówka za złotówkę,
• specjalnego zasiłku opiekuńczego - świadczenie to może być przyznane warunkowo, a
• becikowego - świadczenie to w danym okresie zasiłkowym nie przysługuje.

Szczegółowo kwestie te regulują art. 5, art. 16a i art. 15b ustawy o świadczeniach rodzinnych.

Weryfikacja świadczeń

Kwoty obowiązujących limitów dochodu dla celów ustalenia uprawnień do świadczeń rodzinnych oraz wysokość tych świadczeń (z wyjątkiem waloryzowanego corocznie świadczenia pielęgnacyjnego) podlegają weryfikacji przeprowadzanej co 3 lata, z uwzględnieniem wyników badań progu wsparcia dochodowego rodzin. Ponieważ poprzednia taka weryfikacja miała miejsce w 2018 r., w tym roku istniała szansa na zwiększenie wskazanych wartości.

Zasady przeprowadzania weryfikacji zostały określone w rozdziale 4 ustawy o świadczeniach rodzinnych.

Niestety nie każda taka weryfikacja kończy się oczekiwanymi przez świadczeniobiorców podwyżkami:

• progów dochodowych - ostatnia taka podwyżka w przypadku limitów dochodu dla celów ustalenia uprawnień do zasiłku rodzinnego miała miejsce w 2015 r., a w przypadku limitu dochodu rodziny dla celów uzyskania jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia się dziecka, wprowadzonego z dniem 1 stycznia 2013 r., w ogóle nie odnotowano zmiany, oraz
• samych świadczeń - przykładowo ostatnia zmiana wysokości zasiłku rodzinnego nastąpiła z dniem 1 listopada 2016 r.

W wyniku poprzedniej weryfikacji przeprowadzonej w 2018 r. wspomniane limity dochodu pozostały na niezmienionym poziomie, a w przypadku samych świadczeń wzrost odnotowały jedynie kwoty zasiłku pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego i zasiłku dla opiekuna.

W tym roku natomiast, na niezmienionym poziomie pozostały zarówno wszystkie progi dochodowe, jak i weryfikowane świadczenia rodzinne (patrz: Tabele 1 i 2). Ich wysokości, obowiązujące od 1 listopada 2021 r., zostały określone w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 13 sierpnia 2021 r. w sprawie wysokości dochodu rodziny albo dochodu osoby uczącej się stanowiących podstawę ubiegania się o zasiłek rodzinny i specjalny zasiłek opiekuńczy, wysokości świadczeń rodzinnych oraz wysokości zasiłku dla opiekuna (Dz. U. poz. 1481).

W efekcie, przy corocznym wzroście minimalnego wynagrodzenia za pracę coraz trudniej jest spełnić kryterium dochodowe uprawniające do świadczeń rodzinnych, a przy rosnącej inflacji kwoty wypłacanych świadczeń rodzinnych tracą na wartości.

Kolejna szansa na stosowne podwyżki omawianych wartości będzie miała miejsce dopiero za trzy lata, tj. w 2024 r.