Alimenty w nowym okresie świadczeniowym

Gdy dziecko ma ustalone lub potwierdzone przez sąd prawo do alimentów od rodzica, a ich egzekucja jest bezskuteczna, może - po spełnieniu określonych warunków - korzystać ze świadczenia z funduszu alimentacyjnego. Przyznawane jest ono na 12-miesięczne okresy świadczeniowe. W okresie, który rozpocznie się z dniem 1 października 2019 r., będzie obowiązywać nowe kryterium dochodowe.

Osoby uprawnione

Z prawa do świadczeń z funduszu alimentacyjnego, zwanych świadczeniami alimentacyjnymi, mogą skorzystać zarówno obywatele polscy, jak i cudzoziemcy spełniający warunki określone w art. 1a ust. 1 pkt 2 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, jeżeli zamieszkują na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres świadczeniowy, w którym otrzymują świadczenia z funduszu alimentacyjnego, chyba że dwustronne umowy międzynarodowe o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.

Świadczenia te przysługują osobie uprawnionej (patrz ramka) do ukończenia przez nią odpowiednio 18. albo - w przypadku gdy uczy się w szkole lub szkole wyższej - 25. roku życia.

Natomiast osoba uprawniona posiadająca orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności może korzystać ze świadczenia alimentacyjnego bezterminowo. Przy czym nie przysługuje ono, jeżeli osoba uprawniona:

została umieszczona w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie lub w pieczy zastępczej albo
zawarła związek małżeński.

Kryterium dochodowe

Dodatkowym, bardzo istotnym i często przesądzającym w sprawie, warunkiem uzyskania świadczenia alimentacyjnego jest spełnienie kryterium dochodowego. Aby je otrzymać, dochód rodziny w przeliczeniu na osobę w rodzinie nie może przekroczyć kwoty określonej w art. 9 ust. 2 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, z zastrzeżeniem dotyczącym utraty lub uzyskania dochodu w rozumieniu art. 2 pkt 17 i 18 tej ustawy.

Z dniem 1 lipca 2019 r. ta graniczna kwota uległa jednak zmianie. Za sprawą ustawy z dnia 6 grudnia 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu poprawy skuteczności egzekucji świadczeń alimentacyjnych (Dz. U. poz. 2432) wzrosła ona z obowiązującego wcześniej limitu 725 zł do 800 zł. Z tym że ten wyższy próg dochodowy ma zastosowanie po raz pierwszy przy ustalaniu prawa do świadczeń z funduszu alimentacyjnego na nowy okres świadczeniowy 2019/2020, rozpoczynający się od dnia 1 października 2019 r.

Wysokość świadczenia

Maksymalna wysokość samego świadczenia pozostała na tym samym poziomie. Nadal więc, także w nowym okresie świadczeniowym, będzie ono wypłacane w wysokości bieżąco ustalonych alimentów, ale nie wyższej niż 500 zł.

Jeżeli jednak ośrodek pomocy społecznej przekaże organowi właściwemu wierzyciela informacje, że osoba uprawniona bądź jej przedstawiciel ustawowy marnotrawią wypłacane świadczenia z funduszu alimentacyjnego, organ ten może przekazywać należne osobie świadczenia w całości lub w części w formie rzeczowej.

Na wniosek

Ustalenie prawa do świadczeń alimentacyjnych oraz ich wypłata następują odpowiednio na wniosek osoby uprawnionej lub jej przedstawiciela ustawowego, złożony w urzędzie gminy lub miasta właściwym ze względu na miejsce zamieszkania osoby uprawnionej.

Prawo to przyznawane jest na okres świadczeniowy, z założenia, począwszy od miesiąca, w którym wpłynął wniosek do organu właściwego wierzyciela, nie wcześniej niż od początku okresu świadczeniowego do końca tego okresu.

Wnioski o ustalenie prawa do świadczeń alimentacyjnych na nowy okres świadczeniowy można składać:

drogą elektroniczną - od dnia 1 lipca danego roku,
w formie papierowej - od dnia 1 sierpnia danego roku.

Sposób ustalania dochodu oraz zakres informacji, jakie mają być zawarte we wniosku, zaświadczeniach i oświadczeniach w sprawach o ustalenie prawa do świadczenia z funduszu alimentacyjnego określa wydane w tej sprawie przez Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej rozporządzenie z dnia 27 lipca 2017 r. (Dz. U. poz. 1467). Najlepiej w tym celu wykorzystać opracowane przez resort pracy formularze wniosku oraz wymagane oświadczenia i zaświadczenia. Dostępne są one m.in. w serwisie www.druki.gofin.pl, w dziale Zasiłki i świadczenia.

Warto pamiętać, iż data złożenia wniosku wraz z wymaganymi dokumentami wpływa na termin wypłaty świadczenia za pierwszy/e miesiąc/e nowego okresu świadczeniowego. Szczegółowo kwestię tę reguluje art. 20 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów.

**Tryb postępowania w przypadku błędu we wniosku o świadczenie alimentacyjne, braku wymaganych dokumentów lub wątpliwości co do okoliczności mających wpływ na prawo do świadczeń**
Sytuacja	Tryb postępowania
złożenie nieprawidłowo wypełnionego wniosku	organ właściwy wierzyciela przyjmuje wniosek i wzywa pisemnie wnioskodawcę, wraz z pouczeniem, do poprawienia lub uzupełnienia wniosku w terminie 14 dni od dnia otrzymania wezwania - niezastosowanie się do wezwania skutkuje pozostawieniem wniosku bez rozpatrzenia
złożenie wniosku bez wymaganych dokumentów	organ właściwy wierzyciela przyjmuje wniosek i wzywa pisemnie wnioskodawcę, wraz z pouczeniem, do uzupełnienia brakujących dokumentów w terminie nie krótszym niż 14 dni i nie dłuższym niż 30 dni - niezastosowanie się do wezwania skutkuje pozostawieniem wniosku bez rozpatrzenia
wątpliwości co do okoliczności mających wpływ na prawo do świadczeń	organ właściwy wierzyciela powiadamia niezwłocznie osobę pobierającą świadczenia o konieczności złożenia w wyznaczonym terminie, nie dłuższym niż 14 dni, licząc od dnia otrzymania wezwania, wyjaśnień w sprawie lub dostarczenia niezbędnych dokumentów - w przypadku niezłożenia w wyznaczonym terminie wyjaśnień w sprawie lub niedostarczenia niezbędnych dokumentów wstrzymuje się wypłatę świadczeń

UWAGA! Osoby otrzymujące świadczenia z funduszu alimentacyjnego, instytucje publiczne i organizacje pozarządowe są obowiązane do udzielania, na żądanie organu właściwego wierzyciela, wyjaśnień oraz informacji co do okoliczności mających wpływ na prawo do świadczeń z funduszu alimentacyjnego.

Pojęcia istotne przy ustalaniu uprawnień do świadczenia alimentacyjnego

-	osoba uprawniona - osoba uprawniona do alimentów od rodzica na podstawie tytułu wykonawczego pochodzącego lub zatwierdzonego przez sąd, jeżeli egzekucja okazała się bezskuteczna,
-	bezskuteczność egzekucji - egzekucja, w wyniku której w okresie ostatnich dwóch miesięcy nie wyegzekwowano pełnej należności z tytułu zaległych i bieżących zobowiązań alimentacyjnych, a także niemożność wszczęcia lub prowadzenia egzekucji alimentów przeciwko dłużnikowi alimentacyjnemu przebywającemu poza granicami Polski, w szczególności z powodu braku: podstawy prawnej do podjęcia czynności zmierzających do wykonania tytułu wykonawczego w miejscu zamieszkania dłużnika albo możliwości wskazania przez osobę uprawnioną miejsca zamieszkania dłużnika alimentacyjnego za granicą,
-	dłużnik alimentacyjny - osoba zobowiązana do alimentów na podstawie tytułu wykonawczego, przeciwko której egzekucja okazała się bezskuteczna,
-	dochód członka rodziny - przeciętny miesięczny dochód, o którym mowa w ustawie o świadczeniach rodzinnych, członka rodziny osiągnięty w roku kalendarzowym poprzedzającym okres świadczeniowy,
-	okres świadczeniowy - okres, na jaki ustala się prawo do świadczenia z funduszu alimentacyjnego, tj. od dnia 1 października do dnia 30 września następnego roku kalendarzowego,
-	organ właściwy dłużnika/wierzyciela - wójt, burmistrz lub prezydent miasta właściwy ze względu na miejsce zamieszkania dłużnika alimentacyjnego/osoby uprawnionej.