Zbieg uprawnień do dodatku i zasiłku pielęgnacyjnego

Osoba niepełnosprawna albo uznana za całkowicie niezdolną do pracy, która dodatkowo jest niezdolna do samodzielnej egzystencji, może liczyć na przyznanie prawa do zasiłku pielęgnacyjnego lub dodatku pielęgnacyjnego. Świadczenia te przysługują również osobom, które ukończyły 75 lat. Choć można spełnić warunki do uzyskania obu tych świadczeń, to jednak należne jest tylko jedno z nich.

Uprawnieni do świadczeń

Osoby niepełnosprawne, całkowicie niezdolne do pracy oraz do samodzielnej egzystencji, a także osoby, które ukończyły 75 lat życia, mogą korzystać odpowiednio z zasiłku pielęgnacyjnego lub dodatku pielęgnacyjnego.

Choć cel tych świadczeń jest podobny, to jednak zróżnicowane są zasady ich przyznawania. Co więcej, ustalenia uprawnień do tych świadczeń oraz ich wypłaty dokonują różne podmioty (patrz tabela).

Zbieg uprawnień

Zdarza się, że jedna osoba spełnia kryteria do uzyskania prawa zarówno do zasiłku pielęgnacyjnego, jak i dodatku pielęgnacyjnego, określone odpowiednio w ustawie:

o świadczeniach rodzinnych i
o emeryturach i rentach z FUS, zwanej ustawą emerytalną.

Nie może jednak pobierać obu tych świadczeń.

Co prawda posiadanie uprawnień do zasiłku pielęgnacyjnego nie jest przesłanką ograniczającą prawo do dodatku pielęgnacyjnego. Inaczej jest jednak z zasiłkiem pielęgnacyjnym. Świadczenie to nie przysługuje osobie uprawnionej do dodatku pielęgnacyjnego (patrz tabela pkt 5).

Taka zależność umożliwia osobie uprawnionej korzystanie z wyższego świadczenia (patrz tabela pkt 6 i 7).

Osoba uprawniona do zasiłku pielęgnacyjnego powinna niezwłocznie powiadomić organ wypłacający to świadczenie o wszelkich okolicznościach wpływających na prawo do tego zasiłku.

Zasiłek do zwrotu

Jeśli danej osobie przyznano dodatek pielęgnacyjny za okres, za który wypłacono zasiłek pielęgnacyjny, ZUS albo inny organ emerytalny lub rentowy przyznający dodatek wypłaca emeryturę lub rentę pomniejszoną o kwotę odpowiadającą wysokości wypłaconego za ten okres zasiłku pielęgnacyjnego i przekazuje tę kwotę na rachunek bankowy organu właściwego. Traktowane to jest jako zwrot świadczeń nienależnie pobranych.

Stosownego potrącenia z emerytury lub renty kwoty zasiłku pielęgnacyjnego wypłaconego za okres, za który przyznano dodatek pielęgnacyjny, dokonuje się na zasadach określonych w art. 139-141 ustawy emerytalnej.

Zasady ustalania prawa do zasiłku pielęgnacyjnego i dodatku pielęgnacyjnego

1. Rodzaj świadczenia

zasiłek pielęgnacyjny

dodatek pielęgnacyjny

2. Organ ustalający prawo do świadczenia i dokonujący jego wypłaty

organ właściwy
do wypłaty świadczeń rodzinnych

ZUS albo inny organ
wypłacający emeryturę lub rentę

3. Uprawnieni do świadczenia

»	niepełnosprawne dziecko,
»	osoba niepełnosprawna w wieku powyżej 16. roku życia, legitymująca się orzeczeniem o:
	-	znacznym stopniu niepełnosprawności lub
	-	umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, jeżeli niepełnosprawność powstała w wieku do ukończenia 21. roku życia,
»	osoba, która ukończyła 75 lat

osoba uprawniona do emerytury lub renty, która:

»	została uznana za całkowicie niezdolną do pracy oraz do samodzielnej egzystencji albo
»	ukończyła 75 lat życia

4. Postępowanie w sprawie przyznania świadczenia

wyłącznie na wniosek

»	na wniosek lub
»	z urzędu - w przypadku emerytów i rencistów, którzy ukończyli 75 lat życia

5. Ograniczenie w prawie do świadczenia

Zasiłek pielęgnacyjny nie przysługuje:

»	osobie umieszczonej w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie,
»	jeżeli członkom rodziny przysługują za granicą świadczenia na pokrycie wydatków związanych z pielęgnacją osób uprawnionych do zasiłku pielęgnacyjnego, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej,
»	osobie uprawnionej do dodatku pielęgnacyjnego.

Dodatek pielęgnacyjny nie przysługuje, jeżeli osoba uprawniona do emerytury lub renty przebywa w zakładzie opiekuńczo-leczniczym lub w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym, chyba że przebywa poza tą placówką przez okres dłuższy niż 2 tygodnie w miesiącu.

6. Wysokość świadczenia

od dnia 1 września 2006 r.
153 zł (miesięcznie)

w okresie od 1 marca 2016 r. do 28 lutego 2017 r.
208,67 zł (miesięcznie)

7. Zasady zwiększania wysokości świadczenia

Wysokość świadczenia podlega weryfikacji co 3 lata, z uwzględnieniem wyników badań progu wsparcia dochodowego rodzin. Najbliższa weryfikacja zostanie przeprowadzona w 2018 r.

Kwotę dodatku podwyższa się przy zastosowaniu wskaźnika waloryzacji emerytur i rent od miesiąca, w którym przeprowadzana jest waloryzacja, a więc od 1 marca każdego roku

8. Podstawa prawna

art. 16 i 18 ustawy o świadczeniach rodzinnych

art. 75 ustawy emerytalnej

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 28.11.2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2016 r. poz. 1518 ze zm.)

Ustawa z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 887 ze zm.)