Gazeta Podatkowa nr 43 (1293) z dnia 30.05.2016

Prawo do zasiłku pogrzebowego

W razie śmierci m.in. osoby ubezpieczonej albo uprawnionej do emerytury lub renty, członkowie jej rodziny lub inne osoby, które pokryły koszty pochówku, mogą liczyć na wypłatę zasiłku pogrzebowego. Świadczenie to przyznaje ZUS na podstawie wniosku zainteresowanego oraz załączonych do niego dokumentów potwierdzających uprawnienia do zasiłku.

Zasiłek pogrzebowy z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przysługuje w razie śmierci:

• ubezpieczonego lub członka jego rodziny,
   
• osoby pobierającej emeryturę lub rentę albo członka jej rodziny,
   
• osoby, która w dniu śmierci nie miała ustalonego prawa do emerytury lub renty, lecz spełniała warunki do jej uzyskania i pobierania,
   
• ubezpieczonego po ustaniu ubezpieczenia, jeżeli śmierć nastąpiła w okresie pobierania zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego lub zasiłku macierzyńskiego.

Zasiłek pogrzebowy przysługuje tylko z jednego tytułu.

Za członków rodziny uznaje się tu osoby wymienione w art. 77 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. z 2015 r. poz. 748 ze zm.), zwanej ustawą emerytalną, tj.:

• małżonka (wdowę/wdowca),
   
• rodziców, ojczyma, macochę oraz osoby przysposabiające,
   
• dzieci: własne, drugiego małżonka, przysposobione i umieszczone w rodzinie zastępczej,
   
• przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności inne dzieci niż wyżej wymienione,
   
• rodzeństwo,
   
• dziadków, wnuki,
   
• osoby, nad którymi została ustanowiona opieka prawna.

Uprawnieni do świadczenia

Zasiłek pogrzebowy przysługuje osobie, która pokryła koszty pogrzebu. Z reguły dotyczy to członków rodziny zmarłego. Zdarza się jednak, że wydatki związane z pochówkiem ponosi:

• osoba obca, np. sąsiad, znajomy albo przyjaciel zmarłego, albo
   
• pracodawca, dom pomocy społecznej, gmina, powiat, osoba prawna kościoła lub związku wyznaniowego.

Wówczas zasiłek pogrzebowy należny jest tej właśnie osobie lub takiemu podmiotowi.

Od tego, kto poniósł koszty pogrzebu, a tym samym jest uprawniony do zasiłku pogrzebowego, zależy jednak wysokość tego świadczenia (patrz tabela).

Na wniosek

Postępowanie w sprawie przyznania prawa do zasiłku pogrzebowego wszczynane jest na podstawie wniosku członka rodziny lub innej osoby albo podmiotu, który poniósł koszty pogrzebu. Najlepiej, aby był on sporządzony na druku ZUS Z-12, zawierającym m.in. oświadczenie czy:

• osoba ubiegająca się o świadczenie pokryła koszty pogrzebu w całości lub w części (wówczas należy podać imię i nazwisko osoby lub nazwę instytucji, która poniosła pozostałe koszty pochówku),
   
• zasiłek pogrzebowy został wypłacony z innego tytułu.

Do wniosku należy załączyć odpowiednio:

• odpis skrócony aktu zgonu albo odpis zupełny aktu urodzenia dziecka z adnotacją, że dziecko urodziło się martwe,
   
• oryginały rachunków poniesionych kosztów pogrzebu, a jeżeli oryginały zostały złożone w banku - ich kopie potwierdzone przez bank za zgodność z oryginałem,
   
• dokumenty potwierdzające pokrewieństwo lub powinowactwo zgłaszającego wniosek z osobą zmarłą (skrócone odpisy aktów stanu cywilnego lub dokument stwierdzający tożsamość),
   
• zaświadczenie płatnika składek o podleganiu ubezpieczeniu rentowemu w dniu śmierci (w przypadku gdy zmarła osoba ubezpieczona lub członek rodziny osoby ubezpieczonej) - nie dotyczy to osób prowadzących własną działalność oraz osób z nimi współpracujących.

Warto dodać, że zagraniczne odpisy aktów stanu cywilnego oraz inne zagraniczne dokumenty przedkłada się po przetłumaczeniu na język polski przez tłumacza przysięgłego. Nie dotyczy to jedynie dokumentów sporządzonych w państwach, z którymi Polskę łączą umowy w dziedzinie ubezpieczeń społecznych, sporządzonych w językach urzędowych tych państw.

Jeżeli pogrzeb organizowany był na koszt państwa, organizacji politycznej lub społecznej, wymagane jest zaświadczenie właściwego organu administracji państwowej lub organizacji stwierdzające pokrycie kosztów pogrzebu oraz rachunki kosztów poniesionych przez osobę występującą z wnioskiem o zasiłek pogrzebowy.

Skompletowany wniosek najlepiej złożyć, także za pośrednictwem poczty, w terenowej jednostce organizacyjnej ZUS właściwej według miejsca zamieszkania osoby ubiegającej się o zasiłek pogrzebowy.

Przedawnienie

Prawo do zasiłku pogrzebowego z reguły wygasa w razie niezgłoszenia wniosku o jego przyznanie w okresie 12 miesięcy od dnia śmierci osoby, po której zasiłek przysługuje.

Jedynie wówczas, gdy zgłoszenie wniosku o zasiłek pogrzebowy we wskazanym wyżej terminie było niemożliwe z powodu późniejszego odnalezienia zwłok lub zidentyfikowania osoby zmarłej albo innych przyczyn całkowicie niezależnych od osoby uprawnionej, prawo do zasiłku pogrzebowego wygasa po upływie 12 miesięcy od dnia pogrzebu. Fakt ten trzeba jednak udokumentować zaświadczeniem Policji lub prokuratury, odpisem zupełnym aktu zgonu lub innym dokumentem urzędowym potwierdzającym zaistnienie okoliczności lub przyczyn uniemożliwiających zgłoszenie wniosku (art. 81 ustawy emerytalnej).