Gazeta Podatkowa nr 104 (1354) z dnia 29.12.2016

Brak składki na FP za zleceniobiorcę a jego późniejsze prawo do zasiłku dla bezrobotnych

Zawarłam umowę zlecenia (na okres 8 miesięcy) z osobą, dla której stanowi ona jedyne zatrudnienie. Z tego tytułu zgłosiłam ją do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego w ZUS, z kodem tytułu ubezpieczenia 04 11 00. W firmie zatrudniam też kilku pracowników.

1) Czy z uwagi na to, że zleceniobiorca z tytułu wykonywanej umowy zlecenia podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym, powinnam opłacać za niego składkę na Fundusz Pracy?

Fakt podlegania przez osobę wykonującą umowę zlecenia obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym nie wiąże się z automatycznym opłacaniem za nią składki na Fundusz Pracy (FP). O obowiązku tym decydują bowiem jeszcze dodatkowe przesłanki.

Składkę na FP nalicza się m.in. za osoby wykonujące pracę na podstawie umowy zlecenia lub agencyjnej albo też innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego stosuje się przepisy dotyczące zlecenia. Przy czym jest ona za takie osoby należna wtedy, gdy z racji wykonywanej umowy:

• podlegają one obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz
   
• uzyskują w przeliczeniu na okres miesiąca oskładkowany przychód w kwocie co najmniej minimalnego wynagrodzenia (w 2016 r. - w kwocie 1.850 zł, a w 2017 r. - w wysokości 2.000 zł).

Tak wynika z art. 104 ust. 1 pkt 1 lit. c) oraz art. 107 ust. 1 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2016 r. poz. 645 ze zm.).

Zatem o obowiązku opłacania składki na FP za zleceniobiorcę nie decyduje wyłącznie fakt objęcia go ze zlecenia obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi (tu: emerytalno-rentowymi), ale przede wszystkim kwota wynagrodzenia, od którego zleceniodawca nalicza za niego składki emerytalno-rentowe. Jeżeli - w przeliczeniu na okres miesiąca - wynosi ona co najmniej tyle, co minimalne wynagrodzenie za pracę, wtedy zleceniodawca zasadniczo powinien opłacić za taką osobę składkę na FP.

Niekiedy, mimo że zleceniobiorca spełnia wskazane wyżej warunki, to jednak zleceniodawca nie opłaca za niego składki na ten Fundusz. Jest tak wtedy, gdy osoba taka ma ukończony odpowiedni wiek, tj. 55 lat (gdy jest kobietą) lub 60 lat (gdy jest mężczyzną). Stanowi o tym art. 104b ust. 2 ustawy o promocji zatrudnienia.

Składka na FP jest opłacana za zleceniobiorcę, który nie osiągnął wieku 55 lat (kobieta) lub 60 lat (mężczyzna).

2) Czy po zakończeniu umowy zlecenia zleceniobiorca będzie miał prawo zarejestrować się w urzędzie pracy i ubiegać o zasiłek dla bezrobotnych?

Zasadniczo każda osoba bezrobotna ma prawo zarejestrować się w urzędzie pracy, ale nie każdej będzie przysługiwało prawo do zasiłku dla bezrobotnych. Sam fakt bycia bezrobotnym, bez spełnienia innych warunków określonych w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, nie daje prawa do zasiłku dla bezrobotnych.

Jak wynika z art. 71 ust. 1 ustawy o promocji zatrudnienia, prawo do zasiłku dla bezrobotnych przysługuje bezrobotnemu za każdy dzień kalendarzowy od dnia zarejestrowania się we właściwym powiatowym urzędzie pracy, jeżeli:

1) nie ma dla niego propozycji odpowiedniej pracy, propozycji stażu, przygotowania zawodowego dorosłych, szkolenia, prac interwencyjnych lub robót publicznych oraz

2) w okresie 18 miesięcy bezpośrednio poprzedzających dzień zarejestrowania, łącznie przez okres co najmniej 365 dni m.in.:

• był zatrudniony i osiągał wynagrodzenie w kwocie co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę, od którego istnieje obowiązek opłacania składki na Fundusz Pracy, z zastrzeżeniem art. 104a-105 ustawy o promocji zatrudnienia; w okresie tym nie uwzględnia się okresów urlopów bezpłatnych trwających łącznie dłużej niż 30 dni,
   
• świadczył usługi na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do których zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo współpracował przy wykonywaniu tych umów, przy czym podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i Fundusz Pracy stanowiła kwota co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę w przeliczeniu na okres pełnego miesiąca.

W omawianej sytuacji, aby zleceniobiorca nabył prawo do zasiłku dla bezrobotnych, musi spełnić łącznie dwa warunki. W okresie 18 miesięcy przed zarejestrowaniem się w urzędzie pracy musiałby przepracować co najmniej 365 dni i podstawę wymiaru jego składek na ubezpieczenia społeczne i FP musiałaby stanowić kwota nie niższa niż minimalne wynagrodzenie za pracę.

Jak bowiem generalnie wynika z ustawy o promocji zatrudnienia, prawo do zasiłku dla bezrobotnych nabywają osoby, które utraciły pracę lub zakończyły wykonywanie pracy na podstawie umowy zlecenia lub innej umowy o świadczeniu usług, które otrzymywały co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę albo ich podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i Fundusz Pracy odpowiadała wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę. Jeżeli te przesłanki nie zostaną spełnione łącznie, wówczas zleceniobiorca nie nabędzie prawa do zasiłku dla bezrobotnych.

Zleceniobiorca podlegający obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym