Zasiłek dla bezrobotnych po przyjeździe do Polski

Osoba, której przyznano świadczenie dla bezrobotnego w jednym z państw unijnych, może je przez pewien czas pobierać w innym kraju, np. w Polsce. Jednym z warunków jest rejestracja w odpowiednim terminie w krajowej służbie zatrudnienia. W naszym kraju wkrótce mają być wprowadzone ułatwienia w tej procedurze.

Transfer zasiłku

W Polsce zasiłek dla osoby bezrobotnej jest jednym z najniższych w Unii Europejskiej (około 700 zł). Istnieje jednak możliwość otrzymywania w naszym kraju świadczenia z tytułu utraty pracy kilka razy wyższego - nawet 5 tys. zł. Tak będzie, gdy Polak nabędzie prawo do zasiłku dla bezrobotnego w jakimś innym państwie członkowskim Unii (np. Irlandii czy Niemczech) albo w pozostałych państwach Europejskiego Obszaru Gospodarczego (tj. Norwegii, Islandii, Liechtensteinie oraz Szwajcarii). Jeśli zechce poszukiwać pracy, może na określonych warunkach eksportować (transferować) przyznane świadczenie do innego kraju, np. Polski. W rezultacie otrzyma zasiłek bezpośrednio z państwa, które przyznało do niego prawo. Wypłata nastąpi w walucie obowiązującej w tym kraju, czyli osoba przyjeżdżająca do Polski z transferem zasiłku dla bezrobotnych np. z Niemiec otrzymuje świadczenie na konto w walucie euro.

Po 4 tygodniach

W celu transferu zasiłku zainteresowana osoba musi przez co najmniej cztery tygodnie po uzyskaniu statusu bezrobotnego pozostawać w dyspozycji służb zatrudnienia państwa, które wypłaca jej świadczenie dla bezrobotnych. Po upływie tego okresu może zwrócić się do właściwego urzędu pracy z wnioskiem o wydanie formularza PD U2 (E 303 w Norwegii, Islandii, Liechtensteinie oraz Szwajcarii), który stwierdza prawo do zachowania zasiłku podczas poszukiwania pracy. Inaczej rzecz ujmując, umożliwia eksport przyznanego świadczenia do kraju, gdzie bezrobotny zamierza szukać zatrudnienia.

Świadczenie za okres podróży

Unijne przepisy wskazują, że jednym z warunków transferu zasiłku do innego państwa członkowskiego jest rejestracja w służbach zatrudnienia państwa poszukiwania pracy. Natomiast prawo do pobierania transferowanego zasiłku przysługuje dopiero od dnia rejestracji jako osoba poszukująca pracy w służbach zatrudnienia państwa, do którego bezrobotny udaje się w celu poszukiwania pracy. Jeśli bezrobotny zarejestruje się w ciągu 7 dni od dnia wyjazdu z państwa właściwego, to ma prawo do zasiłku również za okres podróży. W przypadku gdy nie zachowa tego terminu, świadczenie za okres pomiędzy wyjazdem z państwa właściwego a rejestracją w państwie poszukiwania pracy nie będzie przysługiwało. Z powyższego wynika, że niezależnie od kraju, do jakiego ma być eksportowany zasiłek, zawsze w interesie bezrobotnego jest jak najszybsze zarejestrowanie się w służbach zatrudnienia państwa członkowskiego. Procedura tej rejestracji nie wynika już z przepisów unijnych, tylko z prawa krajowego konkretnego państwa.

Obecnie w Polsce jest tak, że osoba powracająca do kraju z prawem do transferowanego zasiłku powinna zgłosić się do dwóch instytucji. Do wojewódzkiego urzędu pracy, gdyż ten, w świetle art. 8 ust. 1 pkt 8 lit. b) ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2008 r. nr 69, poz. 415 ze zm.), jest instytucją właściwą w sprawach dotyczących koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. W WUP zainteresowana osoba powinna przedstawić dokument uprawniający ją do transferowanego zasiłku (czyli PD U2 lub E 303). Natomiast we właściwym terytorialnie powiatowym urzędzie pracy powinna zarejestrować się jako osoba poszukująca pracy. Ponieważ w większości przypadków jest tak, że WUP mieszczą się w miejscowościach innych niż właściwy PUP, często zdarza się, że bezrobotni nie są w stanie zachować 7-dniowego terminu na rejestrację, czego konsekwencją jest utrata części transferowanego zasiłku. By zapobiec takim sytuacjom, do projektu nowego rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej wprowadzono znaczne ułatwienie. Polega ono na umożliwieniu PUP rejestracji bezrobotnych z dniem ich stawienia się w instytucji właściwej, czyli w wojewódzkim urzędzie pracy.

Po zmianie przepisów dzień dostarczenia dokumentu PD U2/E 303 do WUP będzie dniem rejestracji w powiatowym urzędzie pracy.

Reguły krajowe

Osoba, która będzie otrzymywała zasiłek z państwa, w którym była zatrudniona po raz ostatni, będzie musiała stosować się do reguł i procedur kraju, w którym obecnie przebywa i szuka pracy. De facto Polak powracający do kraju z prawem do transferowanego zasiłku będzie musiał dostosować się do reguł obowiązujących w polskich przepisach. Przykładowo, jeśli bez uzasadnienia odrzuci oferty pracy zaproponowane przez PUP, zostanie wyrejestrowany z urzędu. Jednak nic nie stoi na przeszkodzie, by ponownie się zarejestrował.

Przykład

Polka straciła pracę w Niemczech. Zarejestrowała się w tamtejszym urzędzie pracy Agentur für Arbeit, gdzie przyznano jej prawo do niemieckiego zasiłku dla bezrobotnych (w przeliczeniu na złote około 5 tys. zł). Ponieważ Polka chce poszukiwać pracy w Polsce, wystąpiła do niemieckiego urzędu pracy o wydanie dokumentu U2, potwierdzającego prawo do transferowanego zasiłku. By go otrzymać w Polsce, po przyjeździe do kraju musi zgłosić się do WUP z dokumentem U2 i zarejestrować się w PUP jako poszukująca pracy.

Podstawa prawna

Rozporządzenie 883/2004/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29.04.2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego

Rozporządzenie 987/2009/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16.09.2009 r. dotyczące wykonania rozporządzenia 883/2004/WE