A A A

Biuletyn Informacyjny dla Służb Ekonomiczno - Finansowych nr 10 (909) z dnia 1.04.2016

Zasiłek chorobowy dla przedsiębiorcy po przerwie w ubezpieczeniu chorobowym

Osoba prowadząca działalność gospodarczą podlegała ubezpieczeniom społecznym, w tym chorobowemu. Po roku wyrejestrowała się z dobrowolnego ubezpieczenia i przystąpiła do niego ponownie po upływie 31 dni, deklarując podwyższoną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. W jaki sposób ZUS obliczy podstawę wymiaru zasiłku chorobowego, do którego prawo powstało po 4 miesiącach od ponownego przystąpienia do ubezpieczenia chorobowego?

Osoba prowadząca działalność gospodarczą, objęta obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi, ma prawo przystąpić do ubezpieczenia chorobowego na zasadzie dobrowolności. Te osoby obowiązuje dłuższy okres wyczekiwania na prawo do zasiłku chorobowego, a mianowicie co najmniej 90 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego (okres wyczekiwania nie obowiązuje przy ustalaniu prawa do zasiłku opiekuńczego i macierzyńskiego).

Do okresu wyczekiwania wlicza się poprzednie okresy ubezpieczenia chorobowego, jeżeli przerwa między nimi nie przekroczyła 30 dni lub była spowodowana urlopem wychowawczym, urlopem bezpłatnym albo odbywaniem czynnej służby wojskowej przez żołnierza niezawodowego. Tak stanowi art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2014 poz. 159 ze zm.), dalej: ustawy zasiłkowej.

Od pierwszego dnia niezdolności do pracy, niezależnie od okresu ubezpieczenia chorobowego, zasiłek chorobowy może być wypłacany w przypadkach wymienionych w art. 4 ust. 3 ustawy zasiłkowej, tj. m.in. gdy ubezpieczony podlega obowiązkowo ubezpieczeniu chorobowemu i ma wcześniejszy co najmniej 10-letni okres obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego (bez względu na długość przerw w tym ubezpieczeniu).

W ubezpieczeniu chorobowym przedsiębiorcy, o którym mowa w pytaniu, wystąpiła przerwa trwająca 31 dni, zatem okres tego ubezpieczenia przed przerwą nie zostanie zaliczony do okresu wyczekiwania. Nabędzie on jednak prawo do zasiłku chorobowego od pierwszego dnia niezdolności do pracy, bowiem powstała ona po upływie 4 miesięcy od ponownego zgłoszenia się do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego (ubezpieczenie chorobowe trwa więc nieprzerwanie co najmniej 90 dni).

Jeśli chodzi o podstawę wymiaru zasiłku chorobowego, to co do zasady, stanowi ją przeciętny miesięczny przychód za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy (art. 48 ust. 1 ustawy zasiłkowej). Za przychód uważa się kwotę stanowiącą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe ubezpieczonego niebędącego pracownikiem, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe (art. 3 pkt 4 ustawy zasiłkowej).

Jeżeli jednak ubezpieczenie chorobowe przedsiębiorcy trwa krócej niż 12 miesięcy kalendarzowych, to zgodnie z art. 48a ust. 1 ustawy zasiłkowej, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi suma:

przeciętnej miesięcznej najniższej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu 13,71%, za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia, z których przychód podlega uwzględnieniu w podstawie wymiaru zasiłku, oraz
kwoty stanowiącej iloczyn 1/12 przeciętnej kwoty zadeklarowanej jako podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, w części przewyższającej najniższą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu 13,71%, za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia, z których przychód podlega uwzględnieniu w podstawie wymiaru zasiłku, oraz liczby tych miesięcy.

Przykład

Osoba fizyczna prowadzi działalność gospodarczą, podlegając z tego tytułu ubezpieczeniom społecznym, w tym ubezpieczeniu chorobowemu. Od 1 października 2015 r. wyrejestrowała się z dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego i przystąpiła do niego ponownie od 1 listopada 2015 r. Jako podstawę wymiaru składek na przedmiotowe ubezpieczenia od 1 listopada 2015 r. zadeklarowała kwotę 8.000 zł. Najniższa podstawa wymiaru składek obowiązująca tę osobę wynosi 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, czyli w 2015 r. - 2.375,40 zł, a w 2016 r. - 2.433 zł (po odliczeniu 13,71% kwoty te wynoszą odpowiednio 2.049,73 zł i 2.099,44 zł).

W marcu 2016 r. ubezpieczony nabył prawo do zasiłku chorobowego. Podstawę jego wymiaru stanowi kwota 3.684,15 zł, według wyliczenia:

przeciętna najniższa podstawa wymiaru składek: [(2.049,73 zł × 2 m-ce) + (2.099,44 zł × 2 m-ce)] : 4 m-ce = 2.074,59 zł,
1/12 przeciętnej kwoty przewyższającej najniższą podstawę wymiaru składek:

8.000 zł - 2.375,40 zł = 5.624,60 zł; (5.624,60 zł - 771,13 zł) × 2 m-ce = 9.706,94 zł,
8.000 zł - 2.433 zł = 5.567 zł; (5.567 zł - 763,24 zł) × 2 m-ce = 9.607,52 zł,
(9.706,94 zł + 9.607,52 zł) : 4 m-ce = 4.828,62 zł,
4.828,62 zł : 12 = 402,39 zł,