Ubezpieczenia i Prawo Pracy nr 15 (465) z dnia 1.08.2018

Jak ustalić podstawę wymiaru zasiłku chorobowego dla wykonawcy pracy nakładczej?

Od lipca br. zatrudniamy osobę na podstawie umowy o pracę nakładczą. Jest ona wynagradzana stawką jednostkową w wysokości 6,50 zł/szt. Dodatkowo otrzymuje miesięczny ekwiwalent z tytułu użytkowania własnych narzędzi oraz premię miesięczną. W tym samym miesiącu przez 4 dni była niezdolna do pracy z powodu choroby. Jakie świadczenia chorobowe jej przysługują i jak ustalić podstawę ich wymiaru? Nadmieniamy, że do końca czerwca br. osoba ta była zatrudniona w innej firmie na podstawie umowy o pracę.

Jeżeli wykonawca pracy nakładczej przystąpił do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego i udokumentował odpowiednią jego długość, to nabył prawo do świadczenia chorobowego od pierwszego dnia niezdolności do pracy. Podstawę jego wymiaru należy ustalić zgodnie z art. 48, 49, 50 i 52 ustawy zasiłkowej, co wyjaśniamy w dalszej części artykułu.

Rozporządzenie w sprawie uprawnień pracowniczych osób wykonujących pracę nakładczą dostępne jest w serwisie www.przepisy.gofin.pl

Praca nakładcza uregulowana została przepisami rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 31 grudnia 1975 r. w sprawie uprawnień pracowniczych osób wykonujących pracę nakładczą (Dz. U. z 1976 r. nr 3, poz. 19 z późn. zm.), dalej rozporządzenia. Jest to forma pośrednia między zatrudnieniem pracowniczym a cywilnoprawnym. Co do zasady, jest wykonywana w domu, poza siedzibą i kontrolą zatrudniającego.

Osoby wykonujące pracę nakładczą (wykonawcy) podlegają:

• obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym (art. 6 ust. 1 pkt 2 ustawy o sus),
   
• dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu (art. 11 ust. 2 ustawy o sus),
   
• obowiązkowo ubezpieczeniu zdrowotnemu (art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. d ustawy zdrowotnej).

Nie podlegają natomiast ubezpieczeniu wypadkowemu (art. 12 ust. 2 ustawy o sus).

W związku z tym, że wykonawca pracy nakładczej podlega dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu, prawo do świadczeń chorobowych nabywa po okresie wyczekiwania wynoszącym 90 dni nieprzerwanego podlegania temu ubezpieczeniu. Wlicza się do niego poprzednie okresy ubezpieczenia chorobowego, jeżeli przerwa między nimi nie przekroczyła 30 dni lub była spowodowana urlopem wychowawczym, urlopem bezpłatnym albo odbywaniem czynnej służby wojskowej przez żołnierza niezawodowego.

Zgodnie z § 12 ust. 5 rozporządzenia, wykonawcy przysługuje prawo do wynagrodzenia określonego w art. 92 K.p. A zatem jest uprawniony do wynagrodzenia za czas choroby trwającej łącznie do 33 (14) dni w ciągu roku kalendarzowego, a następnie zasiłku chorobowego, począwszy od 34. (15.) dnia choroby.

Podstawę wymiaru świadczeń chorobowych przysługujących wykonawcy, który stał się niezdolny do pracy z powodu choroby lub opieki przed upływem pełnego miesiąca kalendarzowego ubezpieczenia chorobowego (i nabył prawo do świadczenia), stanowi przeciętny miesięczny przychód osób wykonujących pracę nakładczą na rzecz danego płatnika składek za miesiąc, w którym powstało prawo do zasiłku (art. 49 ust. 1 pkt 4 ustawy zasiłkowej). Za przychód, o którym mowa, uważa się kwotę stanowiącą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe ubezpieczonego niebędącego pracownikiem, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe. Uwzględnieniu podlegają zatem również premie, nagrody i inne składniki wynagrodzenia, w kwocie faktycznie wypłaconej za miesiące kalendarzowe, z których przychód przyjmuje się do ustalenia tej podstawy. Nie ma znaczenia, czy są one pomniejszane czy też nie za okresy absencji chorobowej i pobierania świadczeń z tego tytułu.

Zwracamy uwagę! Przy ustalaniu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe wykonawcy pracy nakładczej stosuje się odpowiednio wyłączenia z oskładkowania niektórych rodzajów przychodów wymienionych w § 2 rozporządzenia składkowego (§ 5 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia składkowego). Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 9 tego aktu prawnego, nie podlega oskładkowaniu ekwiwalent pieniężny za użyte przy wykonywaniu pracy narzędzia, materiały lub sprzęt, będące własnością wykonawcy.

Do wykonawców pracy nakładczej nie stosuje się przepisu art. 45 ust. 1 ustawy zasiłkowej, określającego najniższą podstawę wymiaru świadczeń chorobowych.

W sytuacji, gdy okres ubezpieczenia chorobowego rozpoczął się po przerwie nieprzekraczającej 30 dni od ustania ubezpieczenia chorobowego z innego tytułu, a niezdolność do pracy powstała przed upływem pełnego miesiąca kalendarzowego ubezpieczenia chorobowego, przy ustalaniu podstawy wymiaru świadczenia stosuje się odpowiednio przepis art. 37 ust. 1 ustawy zasiłkowej. Oznacza to, że do podstawy wymiaru świadczenia przyjmuje się wynagrodzenie, które ubezpieczony osiągnąłby, gdyby pracował pełny miesiąc kalendarzowy (tzw. wynagrodzenie uzupełnione) - art. 49 ust. 2 ustawy zasiłkowej.

Zakładamy, że wykonawca, o którym mowa w pytaniu, do 30 maja 2018 r. był zatrudniony na podstawie umowy o pracę trwającej 3 lata. Obecna umowa została zawarta od 5 czerwca 2018 r. Ubezpieczony był niezdolny do pracy z powodu choroby, po raz pierwszy w roku kalendarzowym, w okresie od 17 do 25 czerwca 2018 r. Ponieważ przerwa w ubezpieczeniu chorobowym nie przekroczyła 30 dni (trwała 5 dni), nabył on prawo do wynagrodzenia chorobowego. Podstawę jego wymiaru stanowiło wynagrodzenie za czerwiec 2018 r. w wysokości, jaką by uzyskał, gdyby przepracował cały miesiąc.

Za 17 dni podlegania ubezpieczeniu chorobowemu w czerwcu 2018 r. (od 5 do 16 i od 26 do 30 czerwca) wykonawca uzyskał 1.393,66 zł (kwota pomniejszona o finansowane przez ubezpieczonego składki na ubezpieczenia społeczne). Do podstawy wymiaru świadczenia przyjęto kwotę 2.459,40 zł, tj. 1.393,66 zł : 17 dni x 30 dni.