A A A

Biuletyn Informacyjny dla Służb Ekonomiczno - Finansowych nr 8 (907) z dnia 10.03.2016

Ustalanie prawa i wysokości zasiłku opiekuńczego dla zleceniobiorcy

Czy zleceniobiorcy sprawującemu osobistą opiekę nad chorym dzieckiem lub innym chorym członkiem rodziny przysługuje prawo do zasiłku opiekuńczego? Jeśli tak, to jak ustalić wysokość zasiłku?

Zleceniobiorcy przysługuje prawo do zasiłku opiekuńczego, pod warunkiem, że przystąpił do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Zasiłek ten przysługuje bowiem bez okresu wyczekiwania, jeśli spełnione zostaną warunki określone w art. 32 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2014 r. poz. 159 ze zm.), dalej: ustawy zasiłkowej.

Zasiłek opiekuńczy przysługuje zatem ubezpieczonemu podlegającemu ubezpieczeniu chorobowemu (zarówno obowiązkowo, jak i dobrowolnie), zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad:

zdrowym dzieckiem w wieku do lat 8, w przypadkach określonych w art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy zasiłkowej,
chorym dzieckiem w wieku do lat 14,
innym chorym członkiem rodziny.

Za członków rodziny, w rozumieniu ustawy zasiłkowej, uważa się m.in. małżonka, rodzica dziecka, rodziców oraz dzieci w wieku ponad 14 lat - jeżeli pozostają we wspólnym gospodarstwie domowym z ubezpieczonym w okresie sprawowania opieki. Warunek ten jest zatem spełniony, jeśli ubezpieczony pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z chorym wyłącznie przez okres sprawowania opieki.

Nie przysługuje prawo do zasiłku za okres sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem lub innym chorym członkiem rodziny, jeśli w tym czasie we wspólnym gospodarstwie domowym pozostaje członek rodziny mogący zapewnić opiekę. Wyjątek stanowi konieczność osobistego sprawowania opieki nad chorym dzieckiem w wieku do lat 2 (art. 34 ustawy zasiłkowej) - zasiłek opiekuńczy przysługuje wówczas także, gdy jest domownik mogący sprawować tę opiekę (np. niepracujący ojciec lub matka dziecka).

Zasiłek opiekuńczy przysługuje na równi matce i ojcu dziecka, nawet jeżeli nie pozostają w formalnym związku małżeńskim. Z tym, że zasiłek wypłaca się tylko temu z rodziców, który wystąpi z wnioskiem o jego wypłatę za dany okres.

Do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku opiekuńczego przyjmuje się przychód z tytułu umowy zlecenia uzyskany za pełne kalendarzowe miesiące ubezpieczenia chorobowego poprzedzające miesiąc, w którym miało miejsce sprawowanie opieki. Jeśli zleceniobiorca nie podlega ubezpieczeniu przez pełen miesiąc kalendarzowy, podstawę wymiaru zasiłku stanowi odpowiednio kwota przychodu określona w umowie przypadająca na pierwszy miesiąc kalendarzowy ubezpieczenia (po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71%), a jeżeli kwota ta w umowie nie została określona - kwota przeciętnego miesięcznego przychodu innych ubezpieczonych, z którymi płatnik składek zawarł takie same lub podobne umowy.

Jeżeli zleceniobiorca przystąpił do ubezpieczenia chorobowego później niż w dniu rozpoczęcia wykonywania umowy, to do podstawy wymiaru zasiłku przyjmuje się wyłącznie przychód za okres, w którym podlega temu ubezpieczeniu.

Przykład

Od 1 września 2015 r. w firmie umowę zlecenia wykonuje osoba, która z tego tytułu podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu. W umowie zlecenia ma określoną kwotę wynagrodzenia w wysokości 2.200 zł miesięcznie. Od 1 lutego 2016 r. zleceniobiorca przystąpił do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego.

W okresie od 23 do 26 lutego 2016 r. sprawował on osobistą opiekę nad chorym dzieckiem w wieku 3 lat. Ponieważ podlega ubezpieczeniu chorobowemu i nie ma innych domowników mogących zapewnić opiekę choremu dziecku, nabył prawo do zasiłku opiekuńczego za ww. okres. Do obliczenia podstawy wymiaru zasiłku przyjęto wynagrodzenie za luty 2016 r. w wysokości określonej w umowie, tj. w wysokości 1.898,38 zł (2.200 zł - 301,62 zł).