Ubezpieczenia i Prawo Pracy nr 1 (475) z dnia 1.01.2019

Zasiłek opiekuńczy w czasie łączenia urlopu rodzicielskiego z pracą na część etatu

Pracownica (zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy) od 19 listopada 2018 r. łączy urlop rodzicielski z pracą na 1/4 etatu. W połowie grudnia 2018 r. złożyła wniosek o wypłatę zasiłku za 5 dni opieki nad chorym dzieckiem. Czy ma prawo do zasiłku opiekuńczego, a jeśli tak, to czy podstawa jego wymiaru będzie taka sama, jak przysługującego jej zasiłku macierzyńskiego?

Pracownica ma prawo do zasiłku opiekuńczego, którego podstawę wymiaru stanowi wynagrodzenie za grudzień 2018 r. określone dla pracy na 1/4 etatu.

Pracownica może łączyć korzystanie z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu, jednak w wymiarze nie wyższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy. Urlopu rodzicielskiego udziela się wówczas na pozostałą część wymiaru czasu pracy (art. 182^1e § 1 K.p.). W takim przypadku wysokość przysługującego zasiłku macierzyńskiego podlega zmniejszeniu proporcjonalnie do wymiaru czasu świadczonej pracy.

W sytuacji, gdy w okresie łączenia urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy lekarz wystawi pracownicy zaświadczenie lekarskie o konieczności sprawowania osobistej opieki nad chorym dzieckiem, to co do zasady ma ona prawo do zasiłku opiekuńczego. Świadczenie to przysługuje nie dłużej niż do ostatniego dnia okresu, przez który pracownica łączy urlop rodzicielski z pracą (por. pkt 192 komentarza ZUS do ustawy zasiłkowej). Nie jest do niego uprawniona, jeśli poza nią są inni członkowie rodziny pozostający we wspólnym gospodarstwie domowym, mogący zapewnić opiekę dziecku. Okoliczność ta nie ma jednak znaczenia w razie sprawowania opieki nad chorym dzieckiem w wieku do 2 lat (art. 34 ustawy zasiłkowej), kiedy zasiłek przysługuje bez względu na obecność domowników mogących zapewnić opiekę.

Jeśli chodzi o podstawę wymiaru zasiłku opiekuńczego, to w podanych okolicznościach ustala się ją na zasadach obowiązujących jak po zmianie etatu. Stanowi ją zatem wynagrodzenie uzyskane przez pracownicę za pracę wykonywaną na 1/4 etatu w czasie urlopu rodzicielskiego. Z uwagi na to, iż prawo do zasiłku opiekuńczego powstało w pierwszym pełnym kalendarzowym miesiącu po podjęciu pracy, podstawę wymiaru tego świadczenia stanowi wynagrodzenie, jakie pracownica uzyskałaby, gdyby przez cały grudzień 2018 r. łączyła urlop rodzicielski z pracą.

Przyjmujemy założenia z pytania oraz że pracownica w umowie o pracę ma określone wynagrodzenie w stałej miesięcznej wysokości 3.900 zł, a przez cały okres urlopów związanych z rodzicielstwem jest uprawniona do zasiłku macierzyńskiego w wysokości 80% podstawy jego wymiaru. Stanowi ją przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy w wysokości 3.365,31 zł tj. [(3.900 zł - 534,69 zł) x 12 m-cy] : 12 m-cy. Stawka dzienna zasiłku macierzyńskiego wynosi 89,74 zł (3.365,31 zł x 80% : 30).

Pracownica od 19 listopada 2018 r. łączy korzystanie z urlopu rodzicielskiego z pracą na 1/4 etatu za wynagrodzeniem w wysokości 975 zł (3.900 zł x 1/4 etatu). Od tego dnia stawka dzienna zasiłku macierzyńskiego została zmniejszona proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy, tj. o 0,25, i wynosi 67,30 zł (89,74 zł - 89,74 zł x 0,25).

W okresie od 17 do 21 grudnia 2018 r. (5 dni) pracownica sprawowała osobistą opiekę nad chorym dzieckiem. Podstawę wymiaru zasiłku opiekuńczego stanowi kwota wynagrodzenia jakie pracownica uzyskałaby za grudzień 2018 r., po pomniejszeniu o składki na ubezpieczenia społeczne w części przez nią finansowanej, tj. 841,32 zł (975 zł - 133,68 zł). Za 5 dni opieki pracownica otrzyma zasiłek opiekuńczy w kwocie 112,20 zł, według wyliczenia: 841,32 zł x 80% : 30 = 22,44 zł (stawka dzienna); 22,44 zł x 5 dni = 112,20 zł.

Oprócz wynagrodzenia za przepracowaną część grudnia 2018 r. w kwocie 812,50 zł (tj. 975 zł : 30 = 32,50 zł; 32,50 zł x 5 dni = 162,50 zł; 975 zł - 162,50 zł = 812,50 zł) pracodawca wypłaci także zasiłek macierzyński w wysokości 2.086,30 zł (67,30 zł x 31 dni).