Zamieszkiwanie z dziadkami a prawo do zasiłku opiekuńczego

Pracownica razem z mężem i dzieckiem zamieszkuje w domu swoich rodziców. Wszystkie cztery dorosłe osoby pracują, przy czym dziadkowie, mając taką możliwość, odbierają dziecko z przedszkola. Czy w razie choroby dziecka pracownicy będzie przysługiwał zasiłek opiekuńczy? Co w sytuacji, gdyby jedno z dziadków nie pracowało?

W przypadku choroby dziecka w wieku do ukończenia 14 lat ubezpieczonemu, zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania nad nim opieki, przysługuje zasiłek opiekuńczy. Świadczenie takie jest jednak nienależne w przypadku, gdy poza ubezpieczonym są inni członkowie rodziny pozostający we wspólnym gospodarstwie domowym, mogący zapewnić opiekę dziecku. Wyjątek stanowi tu opieka sprawowana nad chorym dzieckiem w wieku do 2 lat.

Według wyjaśnień ZUS, dostępnych na stronie internetowej www.zus.pl, za członka rodziny pozostającego we wspólnym gospodarstwie domowym, mogącego zapewnić opiekę dziecku, nie uważa się:

1) osoby całkowicie niezdolnej do pracy, chorej lub ze względu na wiek niesprawnej fizycznie lub psychicznie,

2) osoby prowadzącej gospodarstwo rolne lub prowadzącej działalność pozarolniczą, gdy nie może regulować swojego czasu pracy w sposób dowolny (ma ustalone godziny pracy),

3) pracownika odpoczywającego po pracy na nocnej zmianie,

4) osoby niezobowiązanej do sprawowania opieki na podstawie przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, jeżeli odmawia ona sprawowania opieki.

Zamieszkiwanie pracownicy razem ze swoimi rodzicami (nawet jeśli prowadzą wspólne gospodarstwo domowe) oraz odbieranie przez nich dziecka z przedszkola nie świadczy o tym, że dziadkowie zostaną obligatoryjnie uznani za członków rodziny mogących sprawować opiekę nad tym dzieckiem w razie jego choroby. Przepisy Kodeksu rodzinnego nie wymieniają bowiem dziadków jako osób zobowiązanych do opiekowania się wnukami. Zatem ewentualna opieka nad wnukiem jest w ich przypadku jedynie rezultatem dobrej woli, a nie obowiązku.

Informacja o braku innego domownika mogącego zapewnić opiekę choremu dziecku powinna znaleźć się w oświadczeniu do celów wypłaty zasiłku opiekuńczego, sporządzonym na druku ZUS Z-15.

Jeśli więc pracownica dostarczy płatnikowi składek zwolnienie lekarskie stwierdzające konieczność osobistego sprawowania opieki nad chorym dzieckiem, a dziadkowie odmówią zajęcia się wnukiem (wnuczką), to za okres opieki będzie jej przysługiwał zasiłek opiekuńczy, o ile małżonek nie będzie mógł zaopiekować się chorą córką lub synem. Ubezpieczona uzyskałaby takie świadczenie również wówczas, gdyby któreś z jej rodziców (lub oboje) nie pozostawało w zatrudnieniu oraz odmówiło sprawowania opieki.