Ustalenie prawa do zasiłku opiekuńczego bezpośrednio po długotrwałej niezdolności do pracy

Pracownik po wykorzystaniu 182 dni zasiłkowych dostarczył zaświadczenie lekarskie stwierdzające konieczność sprawowania osobistej opieki nad chorą żoną przez 14 dni. Czy ma prawo do zasiłku opiekuńczego?

Pracownik może nabyć prawo do zasiłku opiekuńczego z tytułu sprawowania osobistej opieki nad chorą żoną, jeżeli nie ma innego domownika mogącego zapewnić tę opiekę oraz, o ile członkowie jego rodziny nie wykorzystali w br. przewidzianego limitu 14 dni opieki (art. 33 ust. 1 pkt 2 i art. 34 ustawy zasiłkowej).

Nie ma znaczenia, że konieczność sprawowania opieki występuje bezpośrednio po niezdolności do pracy spowodowanej chorobą, z tytułu której pracownik wykorzystał pełen okres zasiłkowy, bowiem są to dwa różnego rodzaju zasiłki. Przepisy ustawy zasiłkowej nie przewidują zaliczania dni sprawowania opieki nad dzieckiem lub innym chorym członkiem rodziny (tu nad chorą żoną) do okresu zasiłkowego, do którego wlicza się wyłącznie niezdolność do pracy spowodowaną własną chorobą pracownika (art. 9 ustawy zasiłkowej).

Niezależnie od liczby członków rodziny uprawnionych do zasiłku opiekuńczego oraz bez względu na liczbę dzieci i innych członków rodziny wymagających opieki, limit opieki w roku kalendarzowym wynosi 60 dni. Przy czym limit ten przysługuje łącznie na opiekę nad dziećmi i innymi chorymi członkami rodziny. Z tytułu sprawowania osobistej opieki nad chorym członkiem rodziny (w tym nad chorym dzieckiem w wieku powyżej 14 lat) zasiłek opiekuńczy przysługuje za okres nie dłuższy niż 14 dni w roku kalendarzowym (art. 33 ustawy zasiłkowej). Jeśli więc rodzina wychowuje jeszcze dzieci, to wykorzystane przez pracownika 14 dni opieki nad chorą żoną zostaną odliczone z limitu 60 dni opieki w roku kalendarzowym.

W celu udokumentowania prawa do zasiłku opiekuńczego pracownik powinien przedłożyć, oprócz zaświadczenia lekarskiego ZUS ZLA, wniosek o wypłatę zasiłku na druku ZUS Z-15.

Przykład

Pracownik był niezdolny do pracy z powodu choroby od 18 września 2012 r. do 18 marca 2013 r. (182 dni). Bezpośrednio po tej niezdolności do pracy złożył wniosek o wypłatę zasiłku opiekuńczego z tytułu konieczności sprawowania osobistej opieki nad chorą żoną od 19 marca do 1 kwietnia 2013 r. (14 dni).

We wniosku ZUS Z-15 wskazał, że nie ma członków rodziny pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym mogących zapewnić opiekę chorej żonie, a w 2013 r. ani pracownik, ani jego żona nie korzystali z zasiłku opiekuńczego (rodzina wychowuje dwoje dzieci w wieku 10 i 15 lat). Pracownik ma zatem prawo do tego zasiłku za 14 dni.

Załóżmy, że pracownik po zakończeniu sprawowania osobistej opieki nad żoną, sprawuje opiekę nad chorym dzieckiem w wieku 9 lat. W oświadczeniu ZUS Z-15 wskazał, że żona pracuje oraz nie ma innego domownika mogącego zapewnić opiekę choremu dziecku. Z tego tytułu przysługuje mu zasiłek opiekuńczy za okres wskazany w zaświadczeniu lekarskim ZUS ZLA, nie dłużej jednak niż przez 46 dni (60 dni - 14 dni opieki wykorzystanej na żonę).

Powstanie w 2013 r. konieczności sprawowania osobistej opieki nad chorym dzieckiem w wieku powyżej 14 lat lub nad innym chorym członkiem rodziny, nie będzie uprawniało pracownika (ani jego żony) do wypłaty zasiłku z tego tytułu.

Zwracamy uwagę! W odróżnieniu od świadczeń chorobowych przysługujących pracownikowi z tytułu własnej choroby, zasiłek opiekuńczy przyznawany jest bez względu na to, czy pracownik posiada jakikolwiek okres ubezpieczenia chorobowego. Istotne jest, aby konieczność sprawowania osobistej opieki powstała w czasie podlegania temu ubezpieczeniu.