Zasiłek opiekuńczy dla zleceniobiorcy

1) Czy zleceniobiorca może otrzymać zasiłek opiekuńczy za okres sprawowania osobistej opieki nad chorym dzieckiem lub innym chorym członkiem rodziny? Jeśli tak, to jakie dokumenty powinien przedłożyć zleceniodawcy?

Zleceniobiorca może być uprawniony do zasiłku opiekuńczego, pod warunkiem, że przystąpił do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Zasiłek opiekuńczy przysługuje - bez okresu wyczekiwania - o ile spełnione zostaną warunki określone w art. 32 ustawy zasiłkowej.

Zgodnie z powołanym przepisem, zasiłek opiekuńczy przysługuje ubezpieczonemu podlegającemu ubezpieczeniu chorobowemu (zarówno obowiązkowo, jak i dobrowolnie), zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad:

• zdrowym dzieckiem w wieku do lat 8 (w przypadkach określonych w art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy zasiłkowej, o czym piszemy na str. 70 niniejszego numeru UiPP),
   
• chorym dzieckiem w wieku do ukończenia 14 lat,
   
• innym chorym członkiem rodziny.

Za członków rodziny, w rozumieniu ustawy zasiłkowej, uważa się m.in. małżonka, rodziców oraz dzieci w wieku ponad 14 lat - jeżeli pozostają we wspólnym gospodarstwie domowym z ubezpieczonym w okresie sprawowania opieki. Warunek ten zostanie spełniony także, gdy ubezpieczony pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z chorym tylko przez okres jego choroby.

Wyjątek stanowi konieczność osobistego sprawowania opieki nad chorym dzieckiem w wieku do lat 2 (art. 34 ustawy zasiłkowej). W takim przypadku zasiłek opiekuńczy przysługuje także, gdy jest domownik mogący sprawować tę opiekę (np. niepracujący ojciec lub matka dziecka).

Prawo do zasiłku opiekuńczego przysługuje na równi matce i ojcu dziecka, nawet jeżeli nie pozostają w formalnym związku małżeńskim, lecz pozostają we wspólnym gospodarstwie domowym. Z tym, że zasiłek wypłaca się tylko temu z rodziców, który wystąpi z wnioskiem o jego wypłatę za dany okres. W celu wypłaty zasiłku opiekuńczego z tytułu konieczności sprawowania osobistej opieki nad chorym dzieckiem zleceniobiorca powinien przedłożyć zleceniodawcy:

• zaświadczenie lekarskie na druku ZUS ZLA oraz
   
• oświadczenie do uzyskania zasiłku opiekuńczego ZUS Z-15.

W sytuacji gdy zleceniodawca nie jest uprawniony do wypłaty zasiłków, przesyła złożone dokumenty do ZUS, dołączając do nich zaświadczenie na druku ZUS Z-3a.

2) Jak ustalić podstawę wymiaru zasiłku opiekuńczego, jeżeli zleceniobiorca przystąpił do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego w trakcie wykonywania zlecenia?

Do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku opiekuńczego przyjmuje się przychód z tytułu umowy zlecenia uzyskany za pełne kalendarzowe miesiące ubezpieczenia chorobowego. Jeśli zleceniobiorca nie podlega ubezpieczeniu przez pełen miesiąc kalendarzowy, podstawę wymiaru zasiłku stanowi odpowiednio kwota przychodu określona w umowie przypadająca na pierwszy miesiąc kalendarzowy ubezpieczenia (po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71%), a jeżeli kwota ta w umowie nie została określona - kwota przeciętnego miesięcznego przychodu innych ubezpieczonych, z którymi płatnik składek zawarł takie same lub podobne umowy. Jeżeli więc zleceniobiorca przystąpił do ubezpieczenia chorobowego później niż w dniu rozpoczęcia wykonywania umowy, to do podstawy wymiaru zasiłku opiekuńczego przyjmuje się wyłącznie przychód za okres, w którym podlega temu ubezpieczeniu.

Od 1 lutego 2013 r. w firmie umowę zlecenia wykonuje osoba, która z tego tytułu podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu. W umowie zlecenia ma określoną kwotę wynagrodzenia w wysokości 2.000 zł miesięcznie. Od czerwca 2013 r. przystąpiła ona także do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. W okresie od 18 do 21 czerwca 2013 r. sprawowała osobistą opiekę nad chorym dzieckiem w wieku 5 lat. Ponieważ podlega ubezpieczeniu chorobowemu i nie ma innych domowników mogących zapewnić opiekę choremu dziecku, nabyła prawo do zasiłku opiekuńczego za ww. okres. Do obliczenia podstawy wymiaru zasiłku przyjęto wynagrodzenie za czerwiec 2013 r. w wysokości określonej w umowie zlecenia w kwocie 1.725,80 zł (2.000 zł - kwota odpowiadająca 13,71%).