Wysokość zasiłku chorobowego dla przedsiębiorcy

Przedsiębiorca podlega ubezpieczeniom społecznym, w tym chorobowemu. We wrześniu 2016 r. ma planowany zabieg, po którym będzie korzystał z zasiłku chorobowego. W związku z tym trzy miesiące temu zadeklarował jako podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, w tym chorobowe, kwotę 8.000 zł (wcześniej składki były opłacane od 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego). W jaki sposób ZUS obliczy wysokość przysługującego zasiłku chorobowego?

Z pytania nie wynika przez jaki okres przedsiębiorca podlega ubezpieczeniu chorobowemu. Wyjaśniamy więc, że osoba prowadząca działalność gospodarczą, objęta obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi, która przystąpiła do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego nabywa prawo do zasiłku po upływie 90 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego.

Do obliczenia wysokości zasiłku chorobowego ZUS przyjmie kwotę przeciętnego miesięcznego przychodu za 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy (art. 48 ustawy zasiłkowej). Oczywiście, jeśli ubezpieczenie chorobowe z tego tytułu trwa co najmniej przez taki okres. Jeśli bowiem jest on krótszy to podstawę wymiaru ustala się zgodnie z art. 48a ustawy zasiłkowej, o czym piszemy poniżej. Za przychód, w myśl art. 3 pkt 4 ustawy zasiłkowej, uważa się kwotę stanowiącą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe ubezpieczonego, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe.

Zasiłek chorobowy za jeden dzień niezdolności do pracy wynosi 1/30 część kwoty stanowiącej 80% ustalonej w powyższy sposób podstawy wymiaru, a za okres pobytu w szpitalu 70% tej podstawy (art. 11 ust. 1 i art. 36 ust. 3 w związku z art. 48 ust. 2 ustawy zasiłkowej).

Osoba prowadząca działalność gospodarczą od kilku lat opłacała składki na ubezpieczenia społeczne, w tym na ubezpieczenie chorobowe, od najniższej podstawy wymiaru składek obowiązującej przedsiębiorcę, tj. w 2015 r. od kwoty 2.375,40 zł, a od 1 stycznia 2016 r. - 2.433 zł. Począwszy od 1 czerwca 2016 r., jako podstawę wymiaru składek na te ubezpieczenia deklaruje 8.000 zł.

Przyjmujemy, że ubezpieczony jest niezdolny do pracy z powodu choroby od 1 do 16 września 2016 r. (16 dni). Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe za okres od września 2015 r. do sierpnia 2016 r. w wysokości 3.283,81 zł, według wyliczenia:

(2.375,40 zł - 325,67 zł) x 4 m-ce = 8.198,92 zł,

(2.433 zł - 333,56 zł) x 5 m-cy = 10.497,20 zł,

(8.000 zł - 1.096,80 zł) x 3 m-ce = 20.709,60 zł,

(8.198,92 zł + 10.497,20 zł + 20.709,60 zł) : 12 m-cy = 3.283,81 zł.

Zasiłek chorobowy za 16 dni września 2016 r. wyniesie 1.401,12 zł, tj. 3.283,81 zł x 80% : 30 = 87,57 zł (stawka dzienna); 87,57 zł x 16 dni = 1.401,12 zł.

Jeżeli jednak przedsiębiorca, o którym mowa w pytaniu, podlega ubezpieczeniu chorobowemu przez okres krótszy niż 12 miesięcy kalendarzowych, to ZUS ustali podstawę wymiaru zasiłku zgodnie z art. 48a ust. 1 ustawy zasiłkowej. W myśl tego przepisu jego podstawę będzie stanowiła suma:

• przeciętnej miesięcznej najniższej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu 13,71%, za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia, z których przychód podlega uwzględnieniu w podstawie wymiaru zasiłku, oraz
   
• kwoty stanowiącej iloczyn jednej dwunastej przeciętnej kwoty zadeklarowanej jako podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, w części przewyższającej najniższą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu 13,71%, za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia, z których przychód podlega uwzględnieniu w podstawie wymiaru zasiłku, oraz liczby tych miesięcy.

Przyjmujemy założenia z poprzedniego przykładu, z tym że przedsiębiorca przystąpił do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego od 1 kwietnia 2016 r.

Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego za 16 dni września 2016 r. stanowi kwota 4.100,99 zł, według wyliczenia:

• przeciętna najniższa podstawa wymiaru składek:
  [(2.433 zł - 333,56 zł) x 5 m-cy] : 5 m-cy = 2.099,44 zł,
   
• 1/12 przeciętnej kwoty przewyższającej najniższą podstawę wymiaru składek:
  8.000 zł - 2.433 zł = 5.567 zł; (5.567 zł - 763,24 zł) x 5 m-cy = 24.018,80 zł,
  24.018,80 zł : 5 m-cy = 4.803,76 zł,
  4.803,76 zł : 12 = 400,31 zł,
   
• kwota stanowiąca podstawę wymiaru zasiłku: 2.099,44 zł + (400,31 zł x 5) = 4.100,99 zł.

Zasiłek za 16 dni choroby wyniesie 1.749,76 zł, tj. 4.100,99 zł x 80% : 30 = 109,36 zł (stawka dzienna); 109,36 zł x 16 dni = 1.749,76 zł.