Świadczenie rehabilitacyjne dla emeryta wojskowego

Emerytura wojskowa nie wyłącza prawa do świadczenia rehabilitacyjnego. Osoba uprawniona do emerytury wojskowej, która po wyczerpaniu zasiłku chorobowego jest nadal niezdolna do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie zdolności do pracy, ma prawo do świadczenia rehabilitacyjnego.

STAN FAKTYCZNY:

Ubezpieczony jest uprawniony do emerytury wojskowej. Pozostawał w zatrudnieniu pracowniczym i ubiegał się o świadczenie rehabilitacyjne po zasiłku chorobowym.

Decyzją z marca 2013 r. ZUS odmówił mu prawa do świadczenia rehabilitacyjnego wskazując, że świadczenie takie nie przysługuje osobie uprawnionej do emerytury.

Podstawę rozstrzygnięcia stanowił art. 18 ust. 7 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, zwanej ustawą zasiłkową. W myśl wskazanego przepisu świadczenie rehabilitacyjne nie przysługuje osobie uprawnionej m.in. do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy.

Sądy Rejonowy i Okręgowy decyzję ZUS uznały za prawidłową. SO przyjął, że zwrot dotyczący uprawnienia do "emerytury" nie jest ograniczony tylko do emerytury powszechnej. Negatywną przesłanką nabycia prawa do świadczenia rehabilitacyjnego jest również emerytura z systemu zaopatrzenia emerytalnego żołnierzy zawodowych. Nie ma podstaw do uprzywilejowania tych emerytów w stosunku do osób pozostających w systemie ubezpieczeń społecznych. Świadczenie rehabilitacyjne ma zapewnić środki utrzymania, nie jest więc uzasadnione przyznanie świadczenia osobie uprawnionej do emerytury.

Ubezpieczony wniósł skargę kasacyjną.

SĄD ORZEKŁ:

Sąd Najwyższy uchylił zaskarżony wyrok i sprawę przekazał SO do ponownego rozpoznania.

SN wskazał, że znaczenie ma wykładnia prawa materialnego oraz dotychczasowe orzecznictwo na tle podobnych sporów, tj. czy emerytura wojskowa albo renta policyjna wyłączają prawo do zasiłku chorobowego oraz do świadczenia rehabilitacyjnego. Spory te rozstrzygnięto na korzyść ubezpieczonych. Orzeczono, że pobieranie policyjnej renty inwalidzkiej nie wyłącza prawa ubezpieczonego do zasiłku chorobowego po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego oraz prawa do świadczenia rehabilitacyjnego (wyrok z dnia 18 stycznia 2012 r., sygn. akt II UK 168/11). W kolejnym wyroku rozstrzygnięto, że pobieranie emerytury wojskowej nie stanowi okoliczności wyłączającej prawo do zasiłku chorobowego po ustaniu tytułu ubezpieczenia (wyrok z dnia 18 lutego 2013 r., sygn. akt II UK 196/12).

Prawo do świadczenia rehabilitacyjnego wyłączone jest tylko w tych okolicznościach, które wyczerpująco i wyraźnie określone zostały w art. 18 ust. 7 ustawy zasiłkowej. Nie wymieniono w nim policyjnej renty inwalidzkiej przyznawanej funkcjonariuszom z funduszy publicznych, więc pobieranie tego świadczenia nie uzasadnia odmowy prawa do świadczenia rehabilitacyjnego (wyrok z dnia 19 lutego 2014 r., sygn. akt I UK 368/13).

Kierunek wykładni przyjęty przez SN jest inny niż wykładnia sądów orzekających w tej sprawie, to znaczy, że zwrot "emerytury" w ustawie zasiłkowej nie obejmuje emerytury wojskowej. W ocenie SN istnieje odrębność regulacji w systemie zabezpieczenia społecznego, czyli system powszechny (składkowy) i system zaopatrzeniowy (emerytur wojskowych i emerytur funkcjonariuszy). Inne są przesłanki oraz zróżnicowanie prawa do świadczeń w systemie powszechnym i wojskowym. Emeryt wojskowy może być ubezpieczony z tytułu zatrudnienia w systemie powszechnym. Pozbawienie go wówczas ochrony w postaci zasiłku chorobowego lub świadczenia rehabilitacyjnego, dlatego że ma emeryturę wojskową, musi być wyraźne. Na tak jednoznaczne stwierdzenie nie pozwala wykładnia art. 18 ust. 7 ustawy zasiłkowej, gdyż użyte w nim pojęcie emerytury nie uwzględnia emerytury z systemu zaopatrzeniowego. Emerytury żołnierzy zawodowych i emerytury funkcjonariuszy są wyraźnie wyodrębnione obok systemu powszechnego. Emerytura wojskowa nie wyłącza więc prawa do świadczenia rehabilitacyjnego.

Bez wyraźnego wskazania emerytury wojskowej w art. 18 ust. 7 ustawy zasiłkowej nieuprawnione jest jednak zniesienie tego zróżnicowania w drodze orzecznictwa.

(wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 marca 2015 r., sygn. akt II UK 145/14)

Komentarz redakcji

Skoro świadczenie rehabilitacyjne przysługuje z powszechnego systemu, to w aspekcie prawa do niego ważną rolę powinien odgrywać sposób jego finansowania oraz cel jakiemu służy. SN ocenił jednak inaczej, dlatego do ewentualnej zmiany przepisów emeryci wojskowi będą mogli korzystać z omawianego świadczenia. Przy czym wydaje się, że uprawnienia swoje będą musieli egzekwować na drodze postępowania sądowego.