Ubezpieczenia i Prawo Pracy nr 10 (556) z dnia 10.05.2022

Wpływ podwyższenia etatu w trakcie urlopu rodzicielskiego na wysokość zasiłku macierzyńskiego

Pracownicy na jej wniosek od 1 maja 2019 r. do 31 marca 2022 r. na mocy art. 186⁷ K.p. obniżono wymiar czasu pracy z pełnego do 1/2 etatu. W tym okresie ponownie zaszła ona w ciążę i najpierw przebywała na zwolnieniu lekarskim od 13 stycznia do 18 czerwca 2021 r., a po urodzeniu dziecka od 19 czerwca 2021 r. do 17 czerwca 2022 r. korzysta z urlopów związanych z rodzicielstwem. Podstawa wymiaru wynagrodzenia i zasiłku chorobowego, a następnie zasiłku macierzyńskiego została ustalona z wynagrodzenia przysługującego za pracę w obniżonym wymiarze czasu pracy. Czy po podwyższeniu etatu do pełnego, tj. od 1 kwietnia 2022 r., powinniśmy przeliczyć podstawę wymiaru zasiłku macierzyńskiego?

Od 1 kwietnia 2022 r. podstawa wymiaru zasiłku macierzyńskiego nie podlega przeliczeniu, jednak nie może być ona niższa niż 2.597,33 zł.

Pracownik uprawniony do urlopu wychowawczego może złożyć pracodawcy pisemny wniosek o obniżenie jego wymiaru czasu pracy do wymiaru nie niższego niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy w okresie, w którym mógłby korzystać z takiego urlopu. Pracodawca jest obowiązany uwzględnić ten wniosek. Tak stanowi art. 186⁷ § 1 K.p. Z tej możliwości skorzystała pracownica, o której mowa w pytaniu, i w okresie od 1 maja 2019 r. do 31 marca 2022 r. pracowała na 1/2 etatu.

Zmiana umowy o pracę lub innego aktu, na podstawie którego powstał stosunek pracy, polegająca na podwyższeniu bądź obniżeniu wymiaru czasu pracy skutkuje ustaleniem podstawy wymiaru wynagrodzenia chorobowego i zasiłków z ubezpieczeń społecznych tylko z uwzględnieniem wynagrodzenia ustalonego dla nowego wymiaru czasu pracy. Przy czym zasadę tę stosuje się pod warunkiem, że zmiana etatu nastąpiła:

• w miesiącu, w którym powstała niezdolność do pracy lub
• w miesiącach poprzedzających powstanie niezdolności do pracy (art. 40 ustawy zasiłkowej).
  
  

W takim przypadku podstawę wymiaru nadal stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za odpowiedni okres poprzedzający miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy, tj. za 12 miesięcy kalendarzowych, a przy krótszym stażu - za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia (art. 36 ust. 1 i 2 ustawy zasiłkowej). Wysokość takiej podstawy wymiaru zasiłku nie może być jednak niższa od najniższej podstawy wymiaru obowiązującej w danym roku kalendarzowym.

Zwracamy uwagę! Podstawa wymiaru przysługującego pracownikowi zasiłku nie może być niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia ustalonego proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% tego wynagrodzenia (art. 45 ust. 1 ustawy zasiłkowej). Zatem w 2022 r. dla pracownika pełnoetatowego najniższa podstawa wymiaru zasiłku wynosi 2.597,33 zł, a dla zatrudnionego np. na 1/2 etatu - 1.298,66 zł.

Kalkulator najniższej podstawy wymiaru świadczeń chorobowych dostępny jest w serwisie www.kalkulatory.gofin.pl.

Powołany przepis ma zastosowanie w każdym przypadku, a więc również w sytuacji opisanej w pytaniu, gdy do podwyższenia etatu z 1/2 do pełnego doszło w czasie przebywania pracownicy na urlopie rodzicielskim i pobierania z tego tytułu zasiłku macierzyńskiego. Od 1 kwietnia 2022 r. pracownica jest ponownie zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy, a to oznacza, że podstawa wymiaru przysługujących jej zasiłków z ubezpieczeń społecznych nie może być niższa niż 2.597,33 zł. Stąd też od tego dnia podstawa wymiaru zasiłku macierzyńskiego podlegała podwyższeniu do kwoty 2.597,33 zł (oczywiście pod warunkiem, że dotychczasowa była od tej kwoty niższa).

Przyjmujemy założenia z pytania oraz dodatkowo, że pracownica z tytułu pracy na 1/2 etatu, tj. od 1 maja 2019 r. do 31 marca 2022 r., otrzymywała wynagrodzenie w wysokości 2.250 zł, natomiast przy pełnym wymiarze czasu pracy - 4.500 zł.

Podstawę wymiaru świadczeń przysługujących pracownicy za czas choroby przypadającej w czasie ciąży (tj. od 13 stycznia do 18 czerwca 2021 r.) stanowiło przeciętne miesięczne wynagrodzenie z tytułu pracy na 1/2 etatu wypłacone za okres od stycznia do grudnia 2020 r. Podstawa ta wynosiła 1.941,52 zł, tj. [(2.250 zł - 308,48 zł) x 12 m-cy] : 12 m-cy, a stawka dzienna świadczenia - 64,72 zł (1.941,52 zł : 30 = 64,72 zł; 64,72 zł x 100%).

Taka sama podstawa wymiaru (1.941,52 zł) na mocy art. 43 ustawy zasiłkowej została przyjęta do obliczania wysokości zasiłku macierzyńskiego przysługującego pracownicy od 19 czerwca 2021 r. Pracownica w ciągu 21 dni po porodzie złożyła wniosek o udzielenie jej bezpośrednio po urlopie macierzyńskim urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze, zatem stawka dzienna zasiłku macierzyńskiego wynosiła 51,78 zł (1.941,52 zł : 30 = 64,72 zł; 64,72 zł x 80%). W takiej wysokości zasiłek był wypłacany do 31 marca 2022 r.

Począwszy od 1 kwietnia 2022 r., tj. od dnia zmiany etatu z 1/2 do pełnego, ustalona podstawa wymiaru zasiłku macierzyńskiego była niższa od kwoty najniższej podstawy obowiązującej pracownika pełnoetatowego (1.941,52 zł < 2.597,33 zł), podlegała zatem podwyższeniu do kwoty najniższej (2.597,33 zł). Za każdy dzień przebywania na urlopie rodzicielskim w okresie od 1 kwietnia do 17 czerwca 2022 r. pracownica otrzyma zasiłek macierzyński w wysokości 69,26 zł (2.597,33 zł : 30 = 86,58 zł; 86,58 zł x 80%).