Ubezpieczenia i Prawo Pracy nr 17 (611) z dnia 1.09.2024

Wysokość zasiłku macierzyńskiego, gdy umowa o pracę została przedłużona do dnia porodu

Z pracownicą zatrudnioną na czas określony przedłużyliśmy umowę o pracę do dnia porodu. Od kilku tygodni przebywa ona na zwolnieniu lekarskim. Czy po urodzeniu dziecka i rozwiązaniu się umowy o pracę będzie miała prawo do zasiłku macierzyńskiego?

Pracownica będzie miała prawo do zasiłku macierzyńskiego, którego wypłatę po ustaniu zatrudnienia przejmie ZUS.

Zasiłek macierzyński przysługuje ubezpieczonej, która urodziła dziecko w okresie ubezpieczenia chorobowego (art. 29 ust. 1 pkt 1 ustawy zasiłkowej). Jest więc do niego uprawniona także pracownica, której umowa o pracę, na mocy art. 177 § 3 K.p., została przedłużona do dnia porodu - dzień porodu jest bowiem ostatnim dniem trwania stosunku pracy, a więc także ubezpieczenia chorobowego (art. 30 ust. 4 ustawy zasiłkowej).

Okres płatności zasiłku macierzyńskiego odpowiada okresowi urlopów macierzyńskiego i rodzicielskiego, do których pracownica byłaby uprawniona, gdyby pozostawała w zatrudnieniu, tj. w przypadku urodzenia jednego dziecka odpowiednio 20 tygodniom i 32 tygodniom (9 z 41 tygodni urlopu rodzicielskiego/zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający temu urlopowi przysługuje wyłącznie drugiemu rodzicowi dziecka).

Jeśli pracownica nie skorzysta z urlopu macierzyńskiego przed porodem (co dopuszcza art. 180 § 2 K.p.), po urodzeniu dziecka pracodawca udzieli jej tego urlopu za jeden, ostatni dzień zatrudnienia. Nie będzie jednak musiał wypłacać zasiłku macierzyńskiego za ten dzień. 

Jak bowiem wyjaśnił ZUS w komentarzu do ustawy zasiłkowej: "(...) W przypadku gdy z pracownicą umowa o pracę została przedłużona do dnia porodu, na podstawie art. 177 § 3 Kodeksu pracy, a płatnik składek byłby zobowiązany do wypłaty zasiłku macierzyńskiego tylko za 1 dzień, wypłaty zasiłku macierzyńskiego za cały okres może dokonać oddział ZUS (właściwy ze względu na miejsce zamieszkania osoby uprawnionej do zasiłku - przyp. red.). (...)".

W celu wypłaty przez ZUS zasiłku macierzyńskiego po ustaniu zatrudnienia pracodawca będzie zobowiązany przekazać dokumenty określone w § 2 i 9 rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 grudnia 2015 r. w sprawie zakresu informacji o okolicznościach mających wpływ na prawo do zasiłków... (Dz. U. z 2017 r. poz. 87 ze zm.), tj. odpowiednio:

• zaświadczenie płatnika składek sporządzone na druku Z-3, w którym pracodawca wskaże m.in. czy i ewentualnie za jaki okres wypłacił zasiłek macierzyński (np. za dzień porodu lub do dnia porodu) oraz na jaki okres pracownicy udzielono urlopu macierzyńskiego (za dzień porodu lub do dnia porodu, będącego ostatnim dniem zatrudnienia),
• odpis skrócony aktu urodzenia dziecka lub jego kopia potwierdzona za zgodność z oryginałem przez ubezpieczonego, płatnika składek albo ZUS.

Dodatkowo pracownica będzie zobowiązana przekazać do ZUS (najlepiej za pośrednictwem profilu PUE ZUS) wniosek o zasiłek macierzyński, sporządzony np. na druku ZAM, który zawiera wszystkie wymagane od ubezpieczonej oświadczenia, m.in. o braku zamiaru lub zamiarze korzystania przez drugiego z rodziców dziecka z zasiłku macierzyńskiego za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu rodzicielskiego, oraz informację, czy zamierza ona skorzystać z pełnego wymiaru urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego (tu z zasiłku macierzyńskiego za okres tych urlopów) i czy co najmniej jeden dzień urlopu rodzicielskiego (tu zasiłku macierzyńskiego za okres tego urlopu) będzie przypadać w pierwszym roku życia dziecka.

Zwracamy uwagę! Ubezpieczonej - matce dziecka, która nie później niż 21 dni po porodzie, złoży pisemny wniosek o wypłacenie jej zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze (z wyłączeniem okresu, o którym mowa w art. 182^1a § 4 K.p., przysługującego ojcu dziecka), zasiłek macierzyński za cały ww. okres przysługuje w wysokości 81,5% podstawy wymiaru. Z zastrzeżeniem, że przynajmniej 1 dzień zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu rodzicielskiego musi zostać wykorzystany w pierwszym roku życia dziecka. Niezłożenie tego wniosku w wymaganym terminie skutkuje wypłatą zasiłku w wysokości 100% podstawy wymiaru za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego i 70% podstawy wymiaru za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego. Tak wynika z art. 30a ust. 1 i art. 31 ust. 1-3 ustawy zasiłkowej.

Pracownicy przedłużono umowę o pracę do dnia porodu, który nastąpił 21 sierpnia 2024 r. Z tym dniem umowa o pracę została rozwiązana. W związku z urodzeniem dziecka w okresie ubezpieczenia chorobowego, ma ona prawo do zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego.

Pracodawca na podstawie odpisu aktu urodzenia dziecka udzielił pracownicy urlopu macierzyńskiego na dzień 21 sierpnia 2024 r., jednak wypłatę zasiłku macierzyńskiego za cały okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego przekazał do ZUS (wysyłając kopię ww. odpisu potwierdzoną przez niego za zgodność z oryginałem oraz zaświadczenie Z-3).

Zakładamy, że pracownica 30 sierpnia 2024 r. złożyła w ZUS wniosek o zasiłek macierzyński na druku ZAM, w którym poinformowała, że zamierza skorzystać z pełnego wymiaru urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego z tytułu sprawowania opieki nad dzieckiem i co najmniej jeden dzień urlopu rodzicielskiego przypadać będzie w pierwszym roku życia dziecka (ostatnie pole wyboru w sekcji "Zakres wniosku").

Na podstawie złożonych dokumentów ZUS wypłaci pracownicy zasiłek macierzyński w wysokości 81,5% podstawy wymiaru za okres odpowiadający 20 tygodniom urlopu macierzyńskiego (od 21 sierpnia 2024 r. do 7 stycznia 2025 r.), a następnie 32 tygodniom urlopu rodzicielskiego (od 8 stycznia do 19 sierpnia 2025 r.).