Obliczanie zasiłku macierzyńskiego w razie rozpoczęcia działalności kilka miesięcy przed porodem

Od lipca br. prowadzę działalność gospodarczą i z tego tytułu podlegam ubezpieczeniom społecznym (w tym chorobowemu) oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu. Jako podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne zadeklarowałam kwotę stanowiącą 60% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, mimo że mogłam opłacać składki na preferencyjnych warunkach. W przyszłym roku urodzę dziecko. W jaki sposób ZUS obliczy mi wysokość zasiłku macierzyńskiego?

Nowe prawo Do obliczenia wysokości zasiłku macierzyńskiego ZUS przyjmie kwotę obliczoną zgodnie z art. 48 i art. 48a ust. 1 ustawy zasiłkowej w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2016 r. (art. 3 ustawy z dnia 25 września 2015 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej... - na dzień oddania niniejszego numeru UiPP do druku oczekującej na podpis Prezydenta).

W myśl art. 48 ust. 1 ustawy zasiłkowej, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego ubezpieczonemu niebędącemu pracownikiem stanowi przeciętny miesięczny przychód za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy (tu urodzenie dziecka). W sytuacji, gdy ubezpieczona, dla której podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe stanowi zadeklarowana kwota (czyli prowadząca działalność gospodarczą), podlega ubezpieczeniu chorobowemu przez okres krótszy niż 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy, podstawę wymiaru zasiłku stanowi suma:

przeciętnej miesięcznej najniższej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe, za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia, z których przychód podlega uwzględnieniu w podstawie wymiaru zasiłku, oraz
kwoty stanowiącej iloczyn jednej dwunastej przeciętnej kwoty zadeklarowanej jako podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, w części przewyższającej najniższą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu 13,71%, za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia, z których przychód podlega uwzględnieniu w podstawie wymiaru zasiłku, oraz liczby tych miesięcy.

Czytelniczka od początku działalności opłaca składki od 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia, zatem ta wysokość zostanie dla niej przyjęta za najniższą podstawę wymiaru składek. Zgodnie bowiem z art. 48a ust. 5 ustawy zasiłkowej, jeżeli ubezpieczony przez cały okres wykonywania pozarolniczej działalności deklaruje podstawę wymiaru składek w kwocie nie niższej niż określona w art. 18 ust. 8 ustawy o sus (tj. 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek), za najniższą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe uważa się tę właśnie kwotę.

Ponieważ jako podstawa wymiaru składek nie została przez ubezpieczoną zadeklarowana kwota przewyższająca najniższą, to przy ustalaniu zasiłku macierzyńskiego nie będzie uwzględniony iloczyn 1/12 przeciętnej kwoty zadeklarowanej jako podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, w części przewyższającej kwotę najniższą (iloczyn ten wyniósłby bowiem 0). Do obliczenia wysokości zasiłku macierzyńskiego zostanie więc przyjęta kwota przeciętnej miesięcznej najniższej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe przyjętej dla tej ubezpieczonej, po odliczeniu 13,71%.

Przykład

Przyjmujemy założenia z pytania oraz że dziecko urodzi się w styczniu 2016 r. Wysokość zasiłku macierzyńskiego zostanie obliczona na podstawie przeciętnej, przyjętej dla ubezpieczonej, najniższej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe za okres od lipca do grudnia 2015 r. w wysokości 2.049,73 zł, tj.: [(2.375,40 zł - 325,67 zł) x 6 m-cy] : 6 m-cy.